Benchmark viroom gezonde big in aantocht

Varkensarts Marc Schyns was in 2023 nog werkzaam bij MSD Animal Health, toen zijn huidige collega Chretien Gielen van De Varkenspraktijk aanklopte met iets onverklaarbaars. Bij een zeugenhouder die van geltenleverancier was veranderd, zagen ze de bigkwaliteit van diverse tomen van gelten teruglopen: meer diarree, kreupelheid en slijters.

'De genetica, gezondheidsstatus van die gelten, vaccinatiestrategie en quarantaine- en adaptatieperiode waren identiek. Standaard diagnostiek bij de biggen leverde niets bijzonders op, terwijl een enorm verschil in de kraamstal en biggenopfok was te zien', vertelt Gielen. 'Deze casus hebben we voorgelegd bij MSD en toen bracht Marc ook de mogelijke invloed van de verandering van het microbioom op dat bedrijf ter sprake. Dat bepaalt de weerstand en wat een big aankan.'

Kijken naar de maag-darmflora is een andere gezondheidsbenadering voor dierenartsen dan potentiële ziekteverwekkers en antistoffen zoeken. 'Over het microbioom bij varkens is nog veel onbekend. Het bestaat uit onder andere bacteriën, protozoa en schimmels', zegt Schyns. 'Maar ook virussen maken er deel van uit: het viroom.'

Naast dat virussen de darmen infecteren, trainen deze het immuunsysteem. Schyns: 'En er ontstaat balans in het microbioom. Het binnenhalen van gelten met een ander viroom zonder voldoende bescherming tegen het circulerende viroom op het vermeerderingsbedrijf zou een mogelijke verklaring kunnen zijn voor de ontstane problemen met de bigkwaliteit.'

De Varkenspraktijk en MSD besloten verder te kijken naar het viroom en de invloed van diverse managementmaatregelen bij biggen. Schyns: 'Als je verschillen vindt in de virussamenstelling in de mest, kun je zoeken naar factoren die de samenstelling van het viroom bepalen. Voor MSD is het interessant om te verkennen hoe het viroom gunstig is te beïnvloeden.'

Zeven gezonde bedrijven

Voor het viroomonderzoek selecteerde Schyns zeven gezonde bedrijven, met biggen die op zeventig dagen 25 kilo wogen en waarbij minder dan 5 procent na spenen diarree had. Op elk bedrijf werden bij tien biggen van twee, drieënhalf, vijf, zeven en tien weken swabs van verse mest genomen. Alle aanwezige virussen in de vijftig swabs werden in kaart gebracht met PathoSense-analyses.

'Op alle bedrijven zijn dezelfde virussen in de mest aangetroffen bij biggen rond dezelfde leeftijd', licht Schyns toe. 'Mogelijke diarreeveroorzakers, zoals rota-, astro- en sapovirussen, waar je normaal nooit naar kijkt, komen daarmee wel in beeld. We proberen daarin patronen te ontdekken en te zien wat het spenen voor effect heeft.'

Ook is samen met De Varkenspraktijk gezocht naar bedrijven met verschillende managementstrategieën. Waaronder bedrijven die de biggen op minimaal drie, vier of vijf weken speenden. Gielen: 'We wilden zien of dit effect had op de ontwikkeling van het viroom. Bij gezonde bedrijven werd een relatief consistent viruspatroon aangetoond.' Deze bedrijven werden ter vergelijking naast die met problematiek gezet.

Ander viruspatroon

'Wel is het viroom bij biggen van drie weken leeftijd anders van samenstelling dan bij die van zes weken. Dat is onontkoombaar, omdat het speenproces veel veranderingen in gang zet', vult Schyns aan. 'Melk met de maternale bescherming en groeifactoren valt weg en de biggen schakelen over op een grotendeels plantaardig dieet en water. Daarom bevatten mestmonsters in de week na spenen veel virussen, maar die verdwijnen weer. Op gezonde bedrijven ontstaat een ander viruspatroon, maar is het viroom wel in balans.'

Bij het bedrijf met de problemen zijn de gelten intensiever geadapteerd. Ze zijn in direct contact gebracht met de jonge en oude zeugen en kregen volop tijd voor een coolingdown. Drie maanden later zijn weer mestswabs bij verschillende biggen genomen. Schyns: 'Het viruspatroon komt meer overeen met dat op gezonde bedrijven.' Gielen zag een verschil in het stalbeeld: 'Geboortediarree was verminderd, net als het probleem met slijters.'