Nico Kroes is creatieve op varkens gestorte koeienboer

Het bord 'Welkom in gemeente Kaag en Braassem' staat zowat in de voortuin van het varkensbedrijf van maatschap N.C. Kroes Veehouderij in Woubrugge. Aan de rand van de kavel, naast een kortgeknipt gazon, is de bedrijfswoning in aanbouw. Rondom twee stallen ligt een betonnen pad met ernaast een loods en twee drijfmestsilo's.

Deze locatie met zeugen in de Vierambachtspolder heeft Nico Kroes in 2021 in gebruik genomen. 'Onze zoon Tom gaat erbij wonen. Ik heb nog nooit bij mijn eigen zeugen gewoond', vertelt Kroes. 'Tijdens het autoritje van ons vleesvarkensbedrijf in Alphen aan den Rijn naar hier kan ik mooi mijn hoofd leegmaken.'

Kroes is de vierde generatie op het familiebedrijf. De thuiskavel is grotendeels opgeslokt door woningbouw. 'De zeugen zijn weg, maar het melkveebedrijf van mijn broer zit er nog', zegt de varkenshouder. 'Eerlijk gezegd: mijn intentie was om ooit om koeienboer te worden.'

Dat melken van koeien leek met een opleiding aan de Agrarische Hogeschool in Dronten ook zijn toekomst te worden. Naast op kamers gaan en lol maken, werd Kroes serieuzer en kreeg hij de zin van studeren te pakken.

Amerikaanse hittestress

Een gouden tijd ervoer Kroes tijdens zijn stage in 1984 op een bedrijf met achthonderd koeien in de Amerikaanse staat Arizona. 'Menig peentje heb ik gezweet tijdens het melken. Ook zag ik wat hittestress voor mens en dier betekent', licht hij toe. 'Het werkritme en -tempo aanpassen hoorde erbij en korte tijd had ik heimwee.'

Na zijn studie volgde de dienstplicht in Nunspeet. Als verkenner leerde Kroes gedetailleerd kijken en tekenen. 'Moest een brug worden opgeblazen, dan gaf ik aan waar de explosieven moesten komen. Was zo'n bouwwerk vernietigd, dan adviseerde ik waar een pontonbrug het beste kon worden gelegd. Om de verleiding van goedkoop bier te weerstaan, reed ik elke dag dat ik op appel moest verschijnen met een sergeant op en neer vanuit Dronten.'

Toen Kroes in 1988 afzwaaide, belandde hij in een lastige arbeidsmarkt. Na enkele maanden klussen werd hij rundveevoorlichter bij Cavo Latuco (nu Agrifirm). 'Bij boeren rondkijken, zaken berekenen en adviezen geven is leuk, maar ze deden niet altijd wat ik zei. Het begon te kriebelen om zelf koeienboer te worden. Emigreren werd hem niet. Als familiemens ben ik gehecht aan Nederland.'

Zeugentak verdubbelen

Begin jaren negentig kwam de varkenshouderij bij Kroes in beeld. 'In 1960 fokte mijn opa naast koeien al met enkele zeugen zo'n tweehonderd vleesvarkens om de wei van zijn kaasmakerij te benutten.' Zijn vader hield op dat moment 130 zeugen naast de melkveetak. Toen de aankoop van een varkensbedrijf in Zeeland afketste, besloten ze samen om de zeugentak te verdubbelen. Op de plek van een oude koeienstal werd een nieuwe zeugenstal gebouwd.

Naast het thuis meewerken ging Kroes in 1996 als varkensvoorlichter bij Cavo Latuco aan de slag. Vrij snel werd een vleesvarkensbedrijf met 650 plaatsen aangekocht. Een jaar later brak een onzekere periode aan. Klassieke varkenspest verstoorde de markt enorm. 'Absoluut geen leuke tijd', bekent Kroes.

'Al mijn adviseursgeld ging in het financiële gat van de varkens. De uitbraak van mond-en-klauwzeer in 2001 kwam daar nog bovenop. Zulke noodsituaties maken mij creatief en vindingrijk, zoals een oude schapenschuur ombouwen tot noodopvang voor biggen.'

Juridische strijd

Ook moest Kroes aan de bak om via de knelgevallenregeling bij de Wet herstructurering varkenshouderij meer varkensrechten bij de vleesvarkensstal te krijgen. 'Hierdoor heb ik geleerd procedures te beïnvloeden en te volharden in de juridische strijd. Dat kwam goed van pas bij het verplaatsen van mijn zeugenbedrijf.'

Bestuurlijk heeft Kroes hetzelfde pad bewandeld als zijn vader. 'Toen hij toetrad tot het landelijk bestuur van de Nederlandse Vakbond Varkenshouders (NVV) kwam ik in zijn plaats in het regiobestuur. Twaalf jaar later werd ik NVV-secretaris en maakte ik de overgang naar de Producentenorganisatie Varkenshouderij mee', vertelt hij.

'Maar toen wilde ik me volledig toeleggen op het in goede banen leiden van de bedrijfsverplaatsing. Ik ben trots op wat hier is gerealiseerd en dat de vijfde generatie vooruit kan', zegt de varkenshouder.