De maatschappij zal de komende jaren te maken krijgen met stijging van de gezondheidskosten. Een stijging van de directe gezondheidskosten naast oplopende premies veroorzaken veel reacties. Eigenlijk gebeurt in de varkenshouderij hetzelfde. We krijgen te maken met hogere kosten van de gezondheidszorg, naast dat we - als een vorm van premies - steeds meer gaan enten en gaan certificeren. Het daadwerkelijke probleem pakken we daarbij echter niet aan. Het doel is een hoger plan met een basis gezondheidsniveau dat met lagere kosten en premies uit kan.
De kosten voor gezondheid zijn in 2017 gestegen naar €91 per zeug in cijfers van Agrovision. De spreiding in kosten is bij de uiterste 20% van €35 per zeug tot €135 per zeug.
In de laatste 20 jaar zijn de kosten voor gezondheid gestegen van €35 per zeug naar momenteel €91 per zeug gemiddeld. Bij de vleesvarkens is dat gelijk gebleven met €5 per jaarvarken.
Over de cijfers zal best wat te zeggen zijn, maar het geeft de ontwikkeling en diversiteit wel goed weer. Een gemiddeld bedrijf zal toekunnen met minder dan €50 per zeug aan basis gezondheidszorg en een gemiddelde van €1,50 tot €2 aan entingen per big. Maakt een totaal van rond de €100 per zeug per jaar.
De groepen met de hoogste gezondheidskosten halen overigens niet het hoogste saldo. Het saldo is gelijk voor de groep met de hoogste en de laagste gezondheidskosten. Zeker iets om over na te denken. Daarbij vind ik dat gezondheid te weinig aandacht krijgt, want over mestkosten van €100 praten we veel meer dan over gezondheidskosten van hetzelfde niveau.
Het op een hoger niveau brengen van de gezondheid is een lastig issue. Samen met ABAB, Lintjeshof en Topigs werken we aan een protocol voor externe biosecurity. Daarin blijkt ook echt wel hoe complex die zaken zijn en dat gedeeltelijk aanpakken geen optie is.
Daarbij is de menselijke factor altijd van groot belang. Juist daar zit denk ik ook een uitdaging om verbeteringen te doen. Om het niveau te verhogen, denk ik dat je door het systeem te veranderen meer kan bereiken dan door de mens (proberen) te veranderen. Een paar voorbeelden om te verduidelijken:
- SPF bereiken en vasthouden is voor heel weinigen weggelegd en schiet het doel van grote vooruitgang in de sector dan nu voorbij.
- Verwachten dat mensen hun gedrag veranderen, schuurt tegen naïviteit aan.
- Het tot een bepaalde bedrijfsomvang middels via beleid geregeld verplicht werken met all-in opleg op een vleesvarkensbedrijf vraagt gericht en verplicht aanpassen in de hele structuur van werken en geeft zeker wijziging van gedrag.
- Ook het aanpassen van de stal op essentiële hygiënepunten leidt tot een doorbraak en vraagt geen gedragsverandering.
De groep die het verhogen van het gezondheidsniveau uit zichzelf doet door gedragsverandering, is in de sector te klein om gezamenlijk in ons overbezette land tot verbeteringen te komen. Wellicht dat de greep naar middelen en beleid nodig zal zijn om als sector verder te komen. De mensen die het nu lukt om het zelf aan te passen, kunnen niet alleen met lagere kosten toe, maar halen ook een beter resultaat. Die combinatie zal komende jaren tot het hoogste saldo gaan leiden, is mijn stellige overtuiging.
Paul Bens
Directeur DLV Advies