Relatie vroeg vaccineren tegen PRRS en antibioticagebruik

Ook op Europees niveau zijn er veranderingen in gang gezet. Zo is per 28 januari de nieuwe EU-regelgeving rondom diergeneesmiddelen ingegaan. Voor Nederland hebben de nieuwe antibioticaregels nauwelijks gevolgen, maar voor andere landen binnen de EU zijn de gevolgen groot. De regels die in Nederland veelal al werden gehanteerd, gelden nu voor de hele EU. Hierdoor ontstaat een gelijkwaardiger speelveld.

Het preventief inzetten van antibiotica, zoals bijvoorbeeld een ‘opzetkuurtje’ bij de aankomst van biggen op het vleesvarkensbedrijf, is nu binnen de hele EU verboden. Daarnaast wordt het metafylactisch gebruik, bijvoorbeeld de behandeling van een koppel dieren waarin zich naast zieke dieren ook nog veel gezonde dieren bevinden, enkel nog onder strikte voorwaarden toegelaten.

De reductie van het antibioticagebruik is op elk bedrijf in de EU een terugkomend speerpunt. Hoe deze vermindering in het gebruik wordt bereikt, is natuurlijk op elk varkensbedrijf verschillend. Naast allerlei maatregelen op het gebied van management, huisvesting, voeding en gezondheid kan het inzetten van een vaccinatie een hulpmiddel zijn om een betere gezondheidsstatus te realiseren.

PRRS vermindert weerstand

De virusziekte PRRS is een veroorzaker van vruchtbaarheids- en luchtwegproblemen, maar geeft daarnaast ook immuunsuppressie. De weerstand van varkens vermindert, waardoor andere infecties veel schade kunnen veroorzaken. Vaccinatie tegen PRRS kan een positieve bijdrage leveren aan de verbetering van de gezondheidssituatie op het zeugenbedrijf.

Als de biggen in hun eerste levensweek gevaccineerd worden, dan is het immuunsysteem na drie weken, rond het moment van spenen, al voldoende in staat een PRRS-infectie het hoofd te bieden (1). Deze bescherming door vaccinatie loopt door tot aan de slacht. De gezondheidsverbetering kan zich vanaf het zeugenbedrijf voortzetten in de vleesvarkensstal.

Het is aannemelijk dat dit ook zal kunnen resulteren in een vermindering van het antibioticagebruik, omdat de varkens minder ernstig ziek worden als gevolg van secundaire bacteriële infecties. Dat was de aanleiding om het effect van een vroege PRRS-vaccinatie op het gebruik van antibiotica bij vleesvarkens in kaart te brengen. Dit is gedaan door middel van een uitgebreide studie in België, waarin maar liefst zestig koppels biggen gevolgd zijn vanaf opleg in de vleesvarkensstal tot aan de slacht (2).

Omvangrijke praktijkstudie

De koppels bestonden uit gemiddeld 380 varkens. Deze biggen waren allemaal afkomstig van een vermeerderingsbedrijf met zevenhonderd zeugen en gingen naar in totaal zeven verschillende vleesvarkensbedrijven. In totaal werden zo ruim twintigduizend varkens tot aan de slacht gevolgd.

Van deze zestig koppels is de zogeheten ‘TD100’ bepaald. Dat is het berekende gemiddelde aantal dagen dat vleesvarkens behandeld worden met antibiotica in een periode van honderd dagen. Het is enigszins vergelijkbaar met het Nederlandse DDD-systeem. Het antibioticagebruik wordt in kaart gebracht en bedrijven kunnen op dat kengetal onderling goed worden vergeleken.
In de praktijkstudie werden 22 batches varkens met ‘niet tegen PRRS gevaccineerde biggen’ vergeleken met 38 batches biggen die in de eerste levensweek zijn gevaccineerd tegen PRRS.

54 procent

De resultaten waren duidelijk. Vleesvarkens die in hun eerste levensweek gevaccineerd waren tegen PRRS, vertoonden een daling van het antibioticagebruik met gemiddeld 54 procent ten opzichte van de koppels met niet tegen PRRS gevaccineerde dieren. De TD100 daalde van 5,62 naar 2,45 (p=0.016) na inzet van de PRRS-vaccinatie. Ook was de spreiding in het antibioticagebruik gebruik kleiner.
De grenswaarden van de toegestane dierdagdoseringen zijn de laatste jaren steeds verder naar beneden bijgesteld. Het vormt soms een echte uitdaging om hieraan te kunnen voldoen, zeker bij gezondheidsproblemen waarbij PRRS een rol speelt. Vroege vaccinatie tegen PRRS kan een waardevolle bijdrage leveren om de gezondheid van vleesvarkens te verbeteren en om vervolgens dan ook het antibioticagebruik in de vleesvarkensfase te verminderen.

Lydie van den Crommenacker-Konings, dierenarts bij Dierenartsencombinatie ZuidOost: ‘Het PRRS-veldvirus verlaagt de weerstand van biggen en maakt ze gevoelig voor secundaire infecties. Dus als je de PRRS-druk op een zeugenbedrijf laag en stabiel kunt houden, heeft dat een gunstig effect op de gezondheid en kwaliteit van de biggen. Het draagt bij aan een lager antibioticagebruik. Vaccinatie helpt, maar het is ook belangrijk om de regels voor een goede interne biosecurity (MCRebel) na te leven. Zeugen vaccineren tegen PRRS is gemeengoed en bij veel bedrijven worden ook de biggen gevaccineerd. Zo’n drie weken voor het infectiemoment moet dat vaccineren tegen PRRS gebeuren. Is dat bijvoorbeeld bij biggen op een leeftijd van 4 weken, dan moet het vroeg in de kraamfase gebeuren.’

Bekijk meer over:

• Zoetis
• kennispartner
• PRRS