Elf jaar Afrikaanse varkenspest kost Poolse varkenssector 4,7 miljard euro

Dit blijkt uit een rapport dat is opgesteld door vier wetenschappers van de universiteit van Poznan op verzoek van de Poolse organisatie van varkenshouders Polpig. Het rapport toont dat de directe kosten voor het doden en afvoeren van alle varkens op de besmette bedrijven maar een klein aandeel zijn van de totale kosten.

Tot nu toe is Afrikaanse varkenspest (AVP) gedetecteerd bij 576 kleine en grote varkensbedrijven. In totaal werden bij deze uitbraken 210.000 varkens geslacht, met een waarde van omgerekend 24,9 miljoen euro. Daarnaast zijn zo'n 400.000 duizend varkens preventief geruimd in contactkuddes, ter waarde van nog eens bijna 47 miljoen euro.

Volgens het rapport variëren de gemiddelde kosten van één AVP-uitbraak op een boerderij tussen de 124.500 tot 148.000 euro. De onderzoekers merken daarbij op dat de vergoeding die de varkenshouders ontvangen, in totaal ongeveer 17,6 miljoen euro, lager liggen dan de geschatte waarde van de varkens.

Indirecte kosten het hoogst

De indirecte kosten voor de hele sector zijn veel hoger. Een flinke kostenpost zijn de investeringen in de bioveiligheidsmaatregelen in de gebouwen, de kosten van ontsmettingsmiddelen en dergelijke. Die worden door de onderzoekers geschat op in totaal bijna 1 miljard euro.

De varkenshouders die tijdens een van de vele uitbraken in een beschermings- of bewakingzone kwamen te liggen, leden daarnaast forse verliezen van naar schatting zo'n 0,5 tot bijna 0,8 miljard euro, door de lagere verkoopprijzen voor hun varkens. Daar komt dan nog een verlies bij van 17 miljoen euro vanwege gewichtskortingen.

De uitbraken van AVP zorgen ook voor veel extra bureacratie en tijdrovende controle voor boeren. Daarvoor rekenen de onderzoekers een kostenpost van 250 miljoen euro. Daarnaast is er de noodzaak om te betalen voor aanvullende documenten zoals het gezondheidscertificaat, waarvoor over elf jaar nog eens circa 100 miljoen euro moest worden betaald. In totaal bedroegen de kosten die varkenshouders in de jaren 2014 tot en met 2024 maakten ongeveer 2 tot 2,3 miljard euro.

Verlies exportmarkten

Door de AVP-uitbraken verloor de Poolse varkenssector belangrijke exportmarkten, met name Japan, Korea, China en Kazachstan. Dit verlies komt volgens de onderzoekers neer op 4,3 miljard euro.

Ook de Poolse schatkist draagt een flink deel van de kosten voor de bestrijding van AVP. De onderzoekers komen tot 8,2 miljard PLN met nog eens 1,2 miljard PLN aan rente. Dat telt op tot 2,2 miljard euro. Dit jaar is er al weer 350 miljoen euro uitgegeven. Alles bij elkaar komen de kosten van elf jaar AVP uit op meer dan 4,7 miljard euro.

AVP treft dus niet alleen de varkenshouders die de pech hebben een uitbraak mee te maken of in een beschermings- en bewakingszone terecht te komen. Het levert de hele sector een voortdurende onzekerheid op en vergt veel maatregelen in het hele land. 'De handel en logistiek worden effectief lamgelegd. Voor boeren betekent dit maanden van stilstand, lagere aankoopprijzen en gederfde inkomsten', concludeert Janusz Wojtczak, varkensfokker en vicepresident van Polpig.