Streptokokken aanpakken met probiotica uit amandelen

Naast ziekteverwekkende streptokokken zitten er op de amandelen die achter in de keel van een varken zitten ook gunstige bacteriën en schimmels. Samen heten deze de microbiota.

Infecties met streptokokken komen met name voor bij de gespeende biggen. Problemen met streptokokken moeten nog geregeld met antibiotica worden aangepakt. Dat levert het risico op dat resistentie ontstaat die zich verspreid binnen de microbiota van de biggen en varkens op het bedrijf.

Het is tot nu toe lastig gebleken om vaccins tegen streptokokken te ontwikkelen. Er zijn veel verschillende typen van streptokokken en een vaccin dat al die typen aanpakt is er niet.

Gericht zoeken naar probiotica

In haar promotieonderzoek pakte Fernandes de Oliveira het anders aan. Ze deed gericht onderzoek naar de rol van de amandelen als ingangspoort voor infecties met Strepotococcus suis en naar de microbiota op de amandelen van de varkens. In die microbiota zocht ze naar de daar aanwezige natuurlijke bioactieve verbindingen en commensalen, ofwel onschadelijke bacteriën, als kandidaten voor probiotica die infecties van streptokokken kunnen beheersen. Met als doel het reduceren van het antibioticagebruik.

De promovenda heeft onder andere de diversiteit en samenstelling van de microbiota van de amandelen van gezonde biggen onderzocht. Daarbij is gericht gekeken naar bacteriën die in het lab de groei van streptokokken konden remmen met natuurlijke antibioticaverbindingen die de bacteriën zelf maken.

Verder heeft de onderzoeker een aantal commensale bacteriestammen geselecteerd als kandidaat-probiotica. Deze commensalen werden geselecteerd omdat ze algemeen aanwezig zijn in de microbiota van de amandelen van gezonde biggen. In het laboratorium vertoonden deze antagonisme (bacteriën die tegen andere bacteriën werken) tegen virulente, ziekteverwekkende streptokokkenstammen. De werkzaamheid van deze kandidaat-probiotica is bevestigd in een gecontroleerd boerderij experiment.

Bruikbare aanpak

Het onderzoek van Fernandes de Oliveira levert een bruikbare nieuwe aanpak op om problemen door streptokokkeninfecties te verminderen en daarmee de verspreiding van antibioticaresistentie binnen de microbiota tegen te gaan. Ook als in deze microbiota een relatief hoog aandeel streptokokken aanwezig is.

Het onderzoek draagt verder bij aan de kennis van de samenstelling van de microbiota op de amandelen van gezonde biggen, die als natuurlijke antibiotica worden geproduceerd in biofilms op de amandelen. Net als aan de mogelijkheden om infectieziekten te beteugelen door natuurlijke antagonistische bacteriestammen.