Blijvers en wijkers

De Nederlandse varkenshouderij beweegt als nooit te voren. In een paar jaar tijd is er een dynamiek op gang gekomen die ik niet eerder heb gezien. Het gaat niet alleen meer om daggroei, voederconversie en aantallen biggen per zeug. Varkenshouders zijn er meer en meer van overtuigd dat er andere zaken meetellen. Zaken waarop de sector de maat wordt genomen. De markt, de politiek en de maatschappij hebben allemaal een mening over de varkenshouderij. Het is een dankbaar onderwerp van gesprek. Of die nu is gebaseerd op feiten of fictie doet daarbij niet ter zake. Het effect is wel dat de verbinding met de markt en maatschappij vaste vorm krijgt. Dat lijkt vanzelfsprekend maar is het niet. Varkenshouders zijn vrije ondernemers en, in tegenstelling tot melkveehouders, pluimveehouders en contractkalverhouders, minder gebonden aan een vaste afnemer en verwerkende industrie. Die onafhankelijkheid zien we terug in de houding en het gedrag van de varkenshouders. Het individuele belang en ondernemerschap staan voorop want daar zit in hun ogen hun license to exist.

Maar ook hier zie ik beweging. Markt en maatschappij, een goed product en een verantwoorde productie, zijn binnen de sector steeds meer onderwerp van gesprek. Toekomstgerichte varkenshouders gaan voor een duurzame en weerbare sector in Nederland. Niet zo bijzonder, hoor ik u denken; dit is gewoon ondernemerschap. Dat is waar maar toch ligt het anders als we ons realiseren dat de varkenshouderij al een paar jaar marginaal opereert. De bekende varkenscyclus werkt de laatste tijd niet meer. Vraag en aanbod en stijgende en dalende prijzen leidden vroeger tot meer of minder productie en daarmee marktherstel. Nu zitten blijvers en wijkers elkaar in de weg. De een stopt nog niet, maar drijft langzaam uit. De ander treft voorbereidingen en investeert om zijn toekomst veilig te stellen als varkensvleesproducent. Beiden brengen hun varkens op de markt. De markt en de tijd moeten dit gaan oplossen en voor een nieuw evenwicht zorgen. Dat gaat ten koste van en ten gunste van bedrijven.

Intussen denderen marktwensen en maatschappelijke ontwikkelingen door. De agrarische sector staat niet ter discussie maar is wel onderwerp van discussie. We doen er blijkbaar toe. Immers, pas als er niet meer over je wordt gepraat, heb je een probleem. De signalen zijn duidelijk: voedselveiligheid, voedselkwaliteit, dierenwelzijn, diergezondheid, duurzaamheid, transparantie en vertrouwen. De Nederlandse varkenssector pakt ze op en investeert daarin in lokale, regionale en landelijke initiatieven. Rijp en groen door elkaar heen en lang niet altijd op elkaar afgestemd. Het past bij een dynamische sector die bestaat uit individuele ondernemers. De beweging is ingezet. Er wordt gekeken naar markt en maatschappij. Wijkers en blijvers hebben het nog even moeilijk met elkaar maar er is een mooi perspectief. En er zit er nog wat aan te komen. De laatste tijd gaat het meer en meer over de beschikbaarheid van en groeiende vraag naar vlees. Volg deze link en bekijk de uitzending van het TV-programma Buitenhof van 7 oktober jl.

Hierin debatteren Louise Fresco, hoogleraar duurzame ontwikkeling aan de Universiteit van Amsterdam en auteur van het boek 'Hamburgers in het Paradijs' en Marianne Thieme, fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren in de Tweede Kamer. Oordeel zelf. 

Marc van der Lee
Directeur Communicatie VION