Prijsexplosie graan en soja

De prijzen van graan, maïs en soja zijn in enkele weken extreem gestegen. Maïs is duurder dan ooit. Tarwe en soja waren alleen in 2008 duurder. De extreme droogte in het midden van de Verenigde Staten is een van de oorzaken van de prijsstijgingen.

Volgens het Amerikaanse ministerie van Landbouw biedt slecht 31 procent van het maïsareaal nog goede vooruitzichten. De VS exporteren meer dan de helft van de maïs die wereldwijd verhandeld wordt. Vito Martielli van de Rabobank zei in de Volkskrant dat de prijzen van tarwe en soja volgden, omdat deze producten deels dezelfde markt bedienen: die van veevoer.

Voerprijzen
Veertig jaar lang steeg de prijs van granen en soja nauwelijks. In 2009 kostte vleesvarkenbrok volgens de ING gemiddeld € 20,10 per 100 kilo. Sinds eind 2010 zijn de kosten echter sterk gestegen. In juni 2012 lagen de voergrondstoffen meer dan 40 procent boven het niveau van 2009 en kostte vleesvarkenbrok € 28,30 per 100 kg. De bank verwacht dat het prijsniveau in juli waarschijnlijk nog hoger zal liggen.

Volgens Jan Baan van ForFarmers is het lastig te zeggen wat de voerprijzen in Nederland op de lange termijn gaan doen. “Dat blijft speculeren. We hebben alleen zicht op vandaag. Aan de hand van de dagprijs van vandaag gaan de prijzen stijgen, maar dat kan over een maand anders zijn.” Jan Pijnenburg van DLV is het daar mee eens: “Een slechte maïsoogst zegt niets. Hoe is het in Noord-Amerika, Canada en in Rusland? Misschien is daar wel een enorm overschot. Pas als je weet hoe het er mondiaal voor staat kan je iets zinnigs zeggen. Volgens DLV hebben tegenvallende oogsten in Midden-Amerika wel meer invloed op de eiwitmarkt, omdat soja voor een groter deel uit Midden- en Zuid-Amerika komt.

Speculanten
Volgens Martielli van de Rabobank zijn er twee structurele veranderingen gaande. “China en India importeren steeds meer soja en maïs, vooral voor veevoer. De andere factor is benzine. Sinds een paar jaar maken de VS bio-ethanol voor de autobrandstof; inmiddels gaat 30 procent van de maïsoogst de tank in.” Daar spelen speculanten volgens Baan handig op in. De markt is volgens hem steeds meer een weermarkt aan het worden. “Iedereen weet hoe het weer is en dat veroorzaakt stress op de markt. Omdat de prijzen vroeger nauwelijks veranderden was de markt niet interessant voor speculanten. Nu wel.”

Duurdere productie
Het produceren van een vleesbig is € 6 duurder geworden en de voerkosten van een vleesvarken € 21. Deze extra kostenpost impliceert volgens de ING een kostprijsverhoging van 60 cent per kilogram verkoopbaar vlees ten opzichte van 2009. Varkenshouders hebben vanaf 2009 hun liquiditeitsbehoefte door het duurdere voer volgens de ING zien oplopen met circa € 70 per gemiddeld aanwezige zeug en € 19,50 per gemiddeld aanwezig vleesvarken. Een bedrijf met 5.000 vleesvarkens heeft daardoor op dit moment een € 100.000 hogere kapitaalsbehoefte dan eind 2009.

Volgens de ING zijn er drie scenario’s mogelijk om een nieuwe balans te bereiken: daling van de voerprijs, stijging van de consumentenprijs van vlees en uitval van de Europese productieomvang. Wat betreft de voerprijs verwacht Baan dat de markt zich uiteindelijk wel herstelt. “Vraag en aanbod komt op termijn wel in evenwicht. Het is alleen de vraag op welk prijspeil.”