Winnaar categorie Biosecurity Piet de Swart

Weerstand door vakmanschap
Volgens de jury van Yes We Can lijkt het thema gezondheid bij Piet de Swart in Alphen in de genen te zitten. Het viel de jury op dat De Swart cijfers over dierdagdoseringen kon presenteren tot zeven jaar terug. De aandacht voor gezondheid staat sinds de Varkenspestuitbraak van 1983 hoog op zijn agenda. Het leidde tot een steeds verder doorgevoerd hygiënebeleid, waarbij hij ingrepen in het bedrijfssysteem niet uit de weg gaat.Piet de Swart

Piet de Swart houdt in het Brabantse Alphen 160 zeugen en 900 vleesvarkens. De helft van het biggenaantal mest hij zelf af, de andere biggen gaan naar twee vaste mesters. In 1983 werd het bedrijf getroffen door varkenspest. Het ruimen van de dieren was voor De Swart aanleiding de koers te wijzigen. “Tot dat moment kwamen veewagens de stallen zowat binnenrijden. De varkenspest bracht het inzicht dat het zo niet verder kon.” Eén van de maatregelen was het opzetten van eigen aanfok. Sinds 1993 zijn er geen nieuwe dieren meer aangevoerd op het bedrijf.

Evenwicht
Daarnaast nam De Swart maatregelen op gebied van bedrijfshygiëne. Hij voerde het schone en vuile weg principe in en legde het aantal erfbetreders aan banden. “Voer en mest worden voortaan op een centrale plaats gelost en geladen. De mensen die toch de stal in moeten, gaan sinds ruim 15 jaar eerst de douche in.” Toch gaat De Swart niet extreem ver in het nastreven van bedrijfshygiëne.

Uiteraard keek hij naar de looplijnen, maar in afzonderlijke gekleurde bedrijfskleding per diercategorie ziet hij nog geen meerwaarde. “Natuurlijk zijn er nog stappen te maken, maar het gaat het om een evenwicht tussen weerstand en mogelijke besmettingsbronnen. Ik ben er van overtuigd dat er diverse bronnen rondwaren op mijn bedrijf. Je moet deze uiteraard niet bewust opzoeken, maar de dieren hier juist tegen wapenen. En dat kan alleen door ze gezond te houden met goede voeding en verzorging.”

Kraamopfokhokken
Met het overschakelen naar een vijfwekensysteem zette De Swart een belangrijke stap. “De gezondheid werd direct beter. Bovendien kom je, met name bij het geboorteproces, daadwerkelijk toe aan de details. Zaken die je voorheen voor één toom niet oppakte, doe je voor twintig tomen veel gemakkelijker.” De Swart ruilde de conventionele kraamhokken in voor kraamopfokhokken. “Voorheen hadden we beide. De dieren in de kraamopfokhokken deden het echter opvallend beter.”

Uniformiteit
De biggen blijven van geboorte tot slachthuis als toom bij elkaar. “Problemen spelen vaak toomsgewijs en ik kan ze dus ook toomsgewijs behandelen. Koppelbehandelingen zijn daarmee verleden tijd.” Met deze werkwijze streeft De Swart bij de biggen naar het beperken van het aantal stressmomenten. “Er zijn slechts drie momenten die écht belangrijk zijn: geboorte, spenen en opleg in de vleesvarkensstal.

Voldoende aandacht rondom het geboorteproces is met het vijfwekensysteem geborgd en met de kraamopfokhokken is de impact van spenen geminimaliseerd. Door de biggen ook in de vleesvarkensstal bij elkaar te houden, blijft ook hier de overgang beperkt.” Punt van aandacht is de uniformiteit tijdens het spenen. “Alhoewel de verschillen in latere stadia kleiner worden, blijven deze in zowel de opfok- als afmestperiode bestaan. Hier ligt nog een uitdaging.”

Tegenslagen
Net zoals iedereen kende ook Piet de Swart de nodige tegenslagen in zijn strijd naar minimaal medicijngebruik. Pas in 2004 werd het bedrijf voor het eerst geconfronteerd met PRRS. “Er gingen op bepaalde momenten meer biggen dood dan dat er werden gespeend. Vervolgens moesten de overgebleven dieren ook nog eens worden afgemest. Op dat moment ga je alle facetten tot op de details uitwerken. De dieren waren immers kwetsbaar, de rest moet op dat moment voor 200 procent in orde zijn.” De focus werd gelegd op het hygiënebeleid en een strak vaccinatieprogramma.

Problemen met streptokokken heeft De Swart goed onder controle. “Ongeveer drie jaar geleden vonden we de oplossing in het verbeteren van de waterkwaliteit.” Sindsdien worden waterleidingen en nippels structureel gespoeld en wordt er afwisselend chloor, pipe-clean en pH-zuur aan het water toegevoegd.

Voordrooggras
Voeding is vaak de basis van de oplossing voor problemen. Door veel naar de varkens te kijken, zoekt De Swart de juiste momenten om met prikkelingen het eetgedrag te beïnvloeden. De biggen worden al vroeg bijgevoerd in de kraamhokken, vanaf het moment dat de zeug ook voer krijgt. De Swart gebruikt daarbij veelvuldig maïs. “De zuurgraad van maïs is perfect voor een goed maagmilieu en om overgangen zo klein mogelijk te maken.”

De vleesvarkens krijgen sinds de PRRS-problemen voordrooggras om maagproblemen te voorkomen. “Ik stond voor de uitdaging de overgebleven PRRS-biggen groot te krijgen en zocht naar een prikkelende factor. Tegelijkertijd toonde slachtonderzoek PIA-symptomen aan. Voordrooggras bleek een prima remedie.” Daarnaast zuurt De Swart sindsdien alle aangevoerde bijproducten extra aan. Krachtvoersilo’s worden met regelmaat leeggedraaid en voor elke lossing voorzien van een prop-shot.

Begeleiding
Vakmanschap speelt dus een belangrijke rol in de bedrijfsfilosofie van De Swart. Hij houdt oren en ogen open voor vernieuwing, maar voert deze alleen door wanneer hij volledig overtuigd is. De ondernemer hecht veel waarde aan het bezoeken van symposia, studieclubs en netwerken en laat geen kans onbenut om met collega’s ervaringen te delen. “Helaas nemen veel te weinig collega’s de tijd om te netwerken. Ze blijven vooral tussen de stalmuren en werken zo bedrijfsblindheid in de hand.”

De Swart is tevreden over de begeleiding van dierenarts Piet Dirven. “Ik ga nooit blind op zijn advies af. We hebben regelmatig discussies, maar meestal heeft hij gewoonweg gelijk. Aan ja-knikkers heb ik niets, ik ontvang graag tips en kritiek. Vooral op gebied van biosecurity, want om daar stappen in te zetten moet er eerst een knop om. Dat zit vooral tussen de oren.”

De Swart vindt het dan ook erg moeilijk te accepteren sommige varkenshouders nog steeds strooien met medicijnen. “Bedrijven die structureel op 50-60 dagdoseringen zitten, hebben het niet goed begrepen. Zij verbloemen onkunde met antibiotica.”

Online kennissessies

Vitale Varkenshouderij

Meld je hier aan

Stelling

Loading

Weer

  • Vrijdag
    14° / 7°
    70 %
  • Zaterdag
    15° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 5°
    20 %
Meer weer