Nutritionist Jan van Gisbergen houdt stoom op de ketels en blijft relaxt

Geelgroene bulkwagens rijden af en aan bij de voerfabriek in het Brabantse Veghel langs de A50. Een telefoontje naar Jan van Gisbergen is nodig om in zijn werkdomein te komen. Goed voorbereid neemt hij plaats op het varkensbankje op de productielocatie voor varkensvoeders, waar hij in 1987 begon als nutritionist brijvoer.

'Toen ik hier in Veghel kwam, stonden deze stoomketels er al. Nu zijn ze voorzien van een modern aansturingssysteem en zijn er nieuwe waterbehandelingstechnieken voor geplaatst', licht Van Gisbergen toe. 'Maar deze oerdegelijke, betrouwbare en steeds efficiënter gemaakte ketels houden sinds begin jaren zeventig de voerproductie op gang. Geen stoom betekent geen varkensvoerproductie; bedrijfszekerheid is dus essentieel.'

Deze laatste uitspraak vertaalt Van Gisbergen op een bijzondere manier naar zijn rol als nutritionist: 'Om varkens dagelijks van een goed rantsoen te voorzien, moeten de verschillende ingrediënten zijn afgestemd op de behoefte van de varkens. Ook de processen van mengen en doseren dienen te kloppen', benadrukt hij. 'Valt bijvoorbeeld een bijproductstroom op een brijvoerbedrijf weg, dan word ik gebeld om meteen met een oplossing te komen. Zo'n situatie levert me geen stress op. Integendeel. Onder hoge druk werken maakt me juist creatief.'

Theatergroep Kersouwe

Deze kwaliteit van opborrelende ideeën komt Van Gisbergen ook van pas bij het toneelspelen bij theatergroep Kersouwe in zijn woonplaats Heeswijk-Dinther. Voor de grap begon hij er 24 jaar geleden mee, maar inmiddels is het zijn grote passie, naast zijn gezin met twee kinderen en het voeden van de varkens. 'De praat in zo'n toneelgezelschap is totaal anders dan in mijn werkomgeving', verduidelijkt hij. 'Bovendien is het inleven in verschillende personages en situaties ontzettend leerzaam en leuk. Het is teamspel en samen maak je het tot een succes. Dat is in mijn werk niet anders.'

Varkens vindt Van Gisbergen van huis uit interessante dieren. Hij groeide op in het Brabantse Hilvarenbeek, op een gemengd bedrijf met vleesvarkens, koeien, kippen en fruitteelt. 'Ik vond het een prachtig schouwspel als de varkens gretig op het ingeweekte, smakelijke voer doken', herinnert hij zich nog als de dag van gisteren.

'Dat was al een vorm van fermentatie en brijvoedering, omdat we ook resten van de sapmakerij en appels aan de varkens gaven. Dat ging niet altijd goed als er bijvoorbeeld te veel alcohol in hun rantsoen zat. Dat had effect op hun gedrag en prestaties. Op die manier leerde ik varkens goed te observeren.'

Na de mavo en havo rondde Van Gisbergen de HAS in Den Bosch af. Hij bleef op en neer rijden naar Hilvarenbeek, maar de ambitie om boer te worden had hij niet. 'Wel wilde ik graag thuis meewerken in de stallen en de boomgaard. Zeker in de pluktijd was het aanpoten, maar gezellig. Daar is de basis gelegd voor het samenwerken en presteren als team.' Zijn opleiding doorliep hij soepel, maar het overlijden van zijn vader liet wel zijn sporen na. 'Mijn moeder, nu 103 jaar, was toen de motivator van het gezin met vier jongens. Het lukte om er samen het beste van te maken.'

Leerzaam was zijn stage bij een zeugenhouder. In de praktijk leerde Van Gisbergen wat er allemaal moet gebeuren voordat goede biggen naar een vleesvarkensbedrijf gaan. Deze ervaring komt hem goed van pas. 'Alle rantsoensamenstellingen van klanten-varkenshouders die een losse grondstof mengen in brij of droogvoer, komen op mijn tafel', zegt hij.

'Ik ken de voorspelbaarheid van de rantsoenen, maar de specialisten in het brijvoerteam zijn mijn ogen in de stallen', vervolgt de nutritionist. 'De brijvoerinstallatie is een verlengstuk van een voerfabriek. Gecontroleerd mengen van bedrijfseigen voeders en aanvullend voer is de basis voor het succesvol houden van varkens.'

Coöperatief trouw

Van Gisbergen zit nu 38 jaar in het varkensvoervak. Altijd is hij het coöperatieve trouw gebleven en staat hij aan voor de varkenshouders die hem nodig hebben. Maar zijn eerste schrede op de arbeidsmarkt was die van instructeur bij de Praktijkschool in het Limburgse Horst. 'Dat leerde me om te improviseren en kennis te delen.'

Maar lesgeven is in cirkeltjes draaien, stelt Van Gisbergen. 'Ik zocht meer dynamiek en kon de brijvoeractiviteiten bij de CHV mee opzetten en vormgeven. Elke dag werk ik met plezier en tegen mijn pensioen zie ik op. Laat mij maar gewoon werken.'