Longaandoeningen en streptokokken kosten EU-varkenssector 2,5 miljard euro

Bovenop die berekende kosten, komen nog de kosten voor andere aandoeningen en bij andere diersoorten. Stockhofe nam als laatste spreker tegelijk ook afscheid als onderzoeker bij Wageningen Bioveterinary Research. Hij erkende dat er in Europa wel veel geld gaat naar onderzoek en de aanpak van de meldingsplichtige ziekten als Afrikaanse varkenspest, lumpy skin disease en bijvoorbeeld vogelgriep.

Tegelijkertijd benadrukt Stockhofe dat de endemische ziekten, waar alle veehouders min of meer geregeld mee te maken krijgen, wel meer aandacht mogen krijgen. Uiteraard om de diergezondheid en het dierenwelzijn te verbeteren en de antibioticaresistentie verder te verlagen, ook vanwege de enorme kosten die ermee gepaard gaan.

Bij de rekensom die tot een kostenpost van zo'n 2,5 miljard euro per jaar leidt, baseert Stockhofe zich onder andere op het onderzoek van Marloes Boeters en collega's van de Faculteit Diergeneeskunde in Utrecht. Voor het complex aan longziekten waarmee varkens te maken kunnen krijgen, komen ze tot een kostenpost van 1,70 tot 8,90 euro per big. De kosten per vleesvarken variëren van 2,35 tot 15,35 euro en bij zeugen loopt het uiteen van 100 tot 323 euro per zeug per jaar.

De kostenpost van streptokokken heeft Stockhofe zelf tijdens een van zijn onderzoeken berekend. Die komen uit op 1 euro per varken per jaar. Samen met de kosten van de longziekten, komt hij voor de circa 200 miljoen varkens in Europa al snel tot totale kosten van minimaal 2 tot 2,5 miljard euro per jaar. En daar moeten de kosten van darmaandoeningen nog bij worden opgeteld.

Europees project

De circa 60 miljoen euro die in een groot driejarig Europees onderzoeksproject naar diergezondheid en dierenwelzijn gaat, is een mooi bedrag. Maar het steekt volgens Stockhofe toch schril af bij de jaarlijkse kosten van endemische ziekten.

Het driejarige onderzoeksproject is in 2024 gestart. Het is een samenwerking tussen negentien EU-landen, het Verenigd Koninkrijk en Turkije. Het omvangrijke project moet volgens onderzoeker Núria Mach van het Franse instituut voor landbouw, voedsel en omgeving meer inzicht bieden in de aanpak van de endemische dierziekten. 'Niet alleen om de diergezondheid en het dierenwelzijn verder te verbeteren, maar ook om het antibioticagebruik verder terug te dringen.'

Het Europese project is veelomvattend. Het gaat over:
• Opzet
• Monitoringssystemen
• Risicobeheersing
• Methoden om diergezondheid en dierenwelzijn te meten
• Management van de dieren op de bedrijven, tijdens transport en op de slachterij
• Behandelingen en vaccinaties
• Sociaal-economische impact van de veehouderij

Een van de 22 projecten waar Mach bij betrokken is, gaat over de interacties tussen de ziekteverwekker, het microbioom van de dieren en de mechanismen bij het ontstaan van resistentie. Niet alleen bij de endemische ziekten, maar ook bij parasieten.

Bij dit onderzoek wordt onder andere gekeken welke verschillen er zijn in de robuustheid bij de verschillende landbouwhuisdieren. Hoe goed kunnen ze omgaan met de endemische ziekteverwekkers? Daarbij wordt onderzocht hoe het immuunsysteem van de dieren de ziekteverwekkers aanpakt en welke rol het microbioom – alle micro-organismen samen – in de darmen, longen of huid hierbij speelt.

Tenslotte kijken onderzoekers naar de ontwikkeling die de endemische ziekten in de loop van de tijd doormaken. En welke invloed dit heeft op de antibioticaresistentie.

Herkomst bepaalt microbioom

Onderzoeker Jordi Estellé liet zien dat varkens met een verschillende herkomst ook een verschillend microbioom in hun darmen kunnen hebben. Met de varkens is verder gefokt om ervoor te zorgen dat er twee lijnen ontstaan met een duidelijk verschillend microbioom. De ene met meer gunstige micro-organismen erin, de andere met minder.

Vervolgens zijn beide groepen blootgesteld aan een infectie met ziekteverwekkende coli-bacteriën en brachyspira. Daaruit bleek dat de varkens met een gunstig microbioom veel minder last hadden van de ziekteverwekkende coli-bacteriën dan de varkens met een ongunstig microbioom.

Momenteel loopt nog een vervolgonderzoek om uit te vinden op welke wijze je ervoor kunt zorgen dat varkens een gunstig microbioom krijgen.