Een op drie varkensbedrijven heeft gebrekkige afleverplek

Met de gratis internettool Combat die Boehringer Ingelheim heeft ontwikkeld, krijgen varkenshouders inzicht in de biosecurity op hun bedrijf en de mogelijkheden om die te verbeteren. Het gaat volgens Steenaert niet om goed of fout scoren op onderdelen, maar of ze een hoog of laag risico hebben voor de specifieke factoren waar ze op hun bedrijf mee dealen.

Als voorbeeld wijst Steenaert op de risico's van een bedrijf in een varkensdicht gebied. 'Zit er een ander varkensbedrijf binnen een straal van 1 kilometer rond je bedrijf, dan is het risico op het binnenhalen van PRRS simpelweg groter', licht de dierenarts toe. 'Het blijkt dat 82 procent van de Combat-respondenten moet dealen met die situatie. Het gaat vervolgens om de vraag wat je ermee doet.'

Secuur op kritiek contactpunt

Externe biosecurity goed optuigen draait om het correct benutten van de schone en vuile weg en het minimaliseren van contacten met transportmiddelen en chauffeurs. Zo blijkt een op de drie van de Combat-gebruikers een gebrekkige scheiding te hebben tussen het schone en vuile gedeelte op de laadplek van dieren.

'Op dit punt, waar de buitenwereld via transport je bedrijf raakt, loop je risico's', benadrukt Steenaert. 'Dit kun je prima zelf organiseren. Neem daar de tijd voor en neem praktische en passende maatregelen, want het levert een belangrijke gezondheidswinst op.'

Starten met eigen aanfok is volgens Steenaert ook steeds populairder onder zeugenhouders in Nederland. 'Fokgelten aanvoeren is een grote risicofactor die ze op die manier uit kunnen uitsluiten. Uit onze database blijkt dat 38 procent dat al doet. Dat percentage is iets hoger dan fokkerijorganisaties aangeven, maar het geeft wel een duidelijk beeld van waar het naartoe gaat.'

Interne biosecurity

De interne biosecurity op varkensbedrijven en het management zijn andere belangrijke focuspunten in de Combat-tool. De bioveiligheid binnen de stalmuren is op de meeste bedrijven goed georganiseerd. Op 73 procent van de 33 zeugenbedrijven in die database worden afdelingen consequent gereinigd en ontsmet.

Steenaert: 'Maar dat betekent tegelijkertijd dat een op de vier zeugenhouders onnodige risico's loopt bij het verlagen van de infectiedruk op het bedrijf. Alles draait bij PRRS om de risico's op infectieverspreiding zo laag mogelijk te krijgen.'

Zeugen vaccineren met een verzwakt levend PRRS-vaccin is een goede maatregel om de immuniteit tegen die virusaandoening voldoende hoog te houden. Zeker als dat gepaard gaat met een goede interne biosecurity. '39 procent van de zeugenhouders doet dat ook op mijn favoriete wijze: voor de voet weg', zegt Steenaert. 'Zo houd je groepsimmuniteit op een praktische manier op niveau.'

Het overlegbeleid van biggen in de kraamstal kan ook beter, blijkt uit de Combat-data. Zo legt 30 procent van de zeugenhouders biggen over tussen weekgroepen en andere kraamafdelingen. 55 procent geeft aan ook weleens biggen met een leeftijd van meer dan drie dagen te verplaatsen.

'Vanaf vijf dagen na de geboorte staan de posities van biggen aan de uier vast', weet Steenaert. 'Dus als je wat oudere biggen verplaatst, zorgt dat voor extra stress en agressie binnen de tomen en aan de uier van de zeug. Onrust is net niet wat je in de kraamstal wilt.'

Terugleggen kleine biggen

Kleine biggen terugleggen bij het spenen gebeurt op 38 procent van de bedrijven. Maar dit is een groot risico op verspreiding van ziektes. 'Werk all-in all-out en houd biggen in hun bubbel. Oftewel: zorg dat er eenrichtingsverkeer van gespeende biggen naar de opfokafdelingen is. Geef de kleinste biggen extra comfort en luxer voer na het spenen', adviseert Steenaert.

'Ga vooral niet met die dieren de balans van jongere tomen verstoren', waarschuwt de dierenarts. 'Daarbij zijn de kleinste biggen vaak de grootste ziekteverspreiders.' Ook het houden van gespeende biggen in afdelingen met kraamzeugen is bij bijna twee op de drie zeugenbedrijven de praktijk. 'Er zijn niet voor niets elf Gouden Regels waaraan een goede biosecurity zou moeten voldoen. Nummer 11 is het risico van terugsmetten.'

Na deze toelichting test Steenaert telkens de kennis van de vier groepen die hij in de workshop voor zich krijgt. Dan blijkt dat veel mensen goed hebben geluisterd naar zijn verhaal en ook cijfers beklijven. 'Theorie is één, maar de praktijk is vaak weerbarstig', besluit Steenaert. 'Vaak komen de medewerkers met de beste oplossingen. Betrek ze daarom bij het proces.'