Samenwerken

Het LEI becijferde onlangs een kostprijs van een gemiddeld vleesvarken per januari 2012 van € 1,88 per kg. De verwachting was dat de vleesvarkens deze zomer richting de €1,80 zouden kunnen stijgen. Deze week daalden de prijzen echter onder de € 1,60, dat is een groot verschil. Alleen toppers kunnen voor dit prijsniveau in leven blijven. De rest draait zwaar verlies. In de vleesmarkt heeft niemand hier moeite mee. Varkenshouders zijn uitwisselbaar, wie niet wil of kan leveren wordt wel ingevuld door een ander. Waar dan ook in Europa. Zolang er zeugen geïnsemineerd worden, blijven er varkens op de markt komen.

De kostprijs in Nederland komt steeds verder onder druk. Milieu en welzijnseisen, mestkosten en dierrechten drukken steeds harder op de kostprijs ten opzichte van andere landen. De traditionele voordelen van de Nederlandse varkenshouderij worden steeds kleiner. Dat gaat dan in het bijzonder over kennis, vakmanschap, infrastructuur en logistiek. Een heel belangrijke eigenschap van de Nederlandse varkenshouder is echter ondernemerschap. En dat wordt nu gevraagd. Wie de wind niet kan veranderen moet de zeilen bijzetten schreef ik al eens eerder in mijn blog. Dat is nu meer dan ooit van toepassing.

Er is niet één oplossing. Maar er zijn wel veel zaken te verbeteren. Met alleen het kostprijs denken gaat het niet lukken, er zullen andere verdienmodellen moeten komen. Zo kun je denken aan energie en mest als neveninkomsten, maar ook aan toegevoegde waarde voor het vlees. Diverse keurmerken en labels zijn er al, het begin is er. Vooral het Beter Leven concept is een grote verandering met een significante toegevoegde waarde in opbrengst. Alleen staan hier meerkosten tegenover waardoor ook Beter Leven niet dé oplossing is en toch weer op kostprijs is gebaseerd. Toch geeft Beter Leven aan dat er ruimte is in de markt.

Een mooi voorbeeld voor de varkenshouderij is de tomatensector. Als bulkproducent van de ‘Wasserbombe’ leek de toekomst in Nederland onhoudbaar. Energieverslindend, milieuvervuilend en niet geaccepteerd door de omgeving vanwege de lichtvervuiling. De tomatensector heeft destijds de crisis overleefd door innovatie, specialisatie, productontwikkeling en ondernemerschap. Dat betekent niet dat men nu klaar is. Ook de tomatenmarkt heeft haar uitdagingen maar de sector is gezond en dynamisch.

Ondanks alle huidige problemen heeft ook de varkenshouderij beslist toekomst in Nederland. Er zijn echter grote veranderingen nodig. Niet alleen van varkenshouders wordt ondernemerschap en innovatie verwacht, zeker ook van de periferie. Er is niet één oplossing, maar er is wel één woord wat van toepassing is: samenwerking. Een bittere noodzaak om tot oplossingen te komen. Varkenshouders zijn dat niet gewend, die zijn baas op eigen erf.

In slechte tijden ontstaan coöperaties. Oftewel samenwerkingsverbanden. Er zullen nieuwe coöperaties ontstaan, maar juist voor de bestaande coöperaties lijkt me de uitdaging om nu eens echte stappen te zetten.
 

Cor van Doorn
Revarco