Manon Houben (COV): 'Waardering oogsten als voedselproducenten'

Daags na het foodevent NLvoedt op 1 juli in het Haagse perscentrum Nieuwspoort heeft Manon Houben ruimte in haar agenda voor een eerste interview sinds 1 april. Toen werd ze benoemd tot voorzitter van de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV) en de Vereniging voor de Nederlandse Vleeswarenindustrie (VNV).

Was het foodevent boeiend?

'De laatste dinsdag voor het zomerreces is jaarlijks een uitgelezen moment om politici en andere vertegenwoordigers uit de Nederlandse voedingssector te treffen. Met het organiseren van een walkingdinnerbuffet laten we ons als Nederlandse voedselmakers zien.'

'Samen met boeren en tuinders zorgen we ervoor dat consumenten lekker, veilig, betaalbaar, verantwoord geproduceerd en voldoende voedsel, in ons geval vlees, op hun bordje krijgen. Niet alleen in Nederland of Europa, maar wereldwijd doen wij ertoe. Die boodschap moeten we in Den Haag blijven uitdragen.'

Is netwerken uw ding?

'Dat is een belangrijk onderdeel van mijn huidige voorzittersrol. Maar het is in wezen niet anders dan wat ik mijn vorige functies ook deed. Veel praten en overleggen om samen verder te komen. De thema's en onderwerpen die in de vleessector spelen, zijn me vaak bekend. Ik snap waar het om draait, alleen zit ik er nu net weer wat anders in.'

Hoe verliepen de eerste honderd dagen?

Meteen reageert Houben gevat en wijst erop dat dat moment voor haar nog moet aanbreken. Maar ze realiseert zich meteen dat als mensen Varkens lezen, die opstartfase achter de rug is. Natuurlijk heb ik een kennismakingsronde gemaakt bij onder meer bedrijven van onze leden, de toezichthouder in de vleesbranche de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.'

'Ook heb ik wat rondgeneusd bij partijen en bedrijven die actief zijn in de vleesbranche in het buitenland. Tot slot zijn er dossiers waarin ik meteen mijn tanden heb gezet zoals dat van internationale medewerkers in de vleesbranche.'

Doelt u op een inleenverbod?

'Er wordt gedreigd om er wetgeving van te maken, maar we zijn in overleg over de reikwijdte en de definities. Als het doorgaat, dan kan het een klap beteken omdat het de flexibiliteit bij de inzet van arbeid gaat beknotten. Bovendien zal onze branche daardoor een stap terug gaan zetten op efficiëntie omdat het werk toch door iemand moet worden gedaan. Dus in mijn ogen is niemand daarmee gediend, ook de buitenlandse werknemers niet.'

Wat is de oplossing?

'Wij zijn een professionele bedrijfstak, zijn daar trots op en willen dat ook uitstralen. Elke medewerker wordt gewaardeerd, ongeacht functie, achtergrond en afkomst. Iedereen weet dat er werk waarvoor scholing niet per se nodig is, moet worden gedaan. Die functies zijn lastig in te vullen met Nederlanders. Voor tijdelijke medewerkers uit andere landen kunnen het wel goedbetaalde banen zijn. Dus laat ons zelf de knelpunten oplossen.'

Is arbeid een blijvende uitdaging?

'Dat en de drive om steeds efficiënter te werken maken de vleessector innovatief. Er is veel aandacht voor automatisering en robotisering en ook de euro's die daarvoor rollen.'

Heeft u al ambities uitgesproken?

'Alleen richting de bestuursleden van de COV en VNV. Mijn belangrijkste ambitie is om me hard te maken voor het krijgen van meer waardering voor alle voedselproducenten. De vleessector en vee houden is niet de populairste tak van sport in de Nederlandse voedselproductiebranche, maar we weten uit onderzoek dat 95 procent van de Nederlanders toch graag vlees eet.'

'We zijn echt op de goede weg wat betreft dierenwelzijn, veiligheid en duurzaamheid, zeker in vergelijking met het buitenland. De CO2-footprint van Nederlands varkensvlees is het laagst in Europa. Dat maakt het fundament stevig voor een gewaardeerde voedselproductie in ons land.'

Wat is de sleutelrol om meer waardering te krijgen?

'Communicatie. Consumenten zijn te overtuigen met een gedegen, samenhangend en eerlijk verhaal over vlees. Als alle belanghebbenden hetzelfde vleesverhaal met passie en gepaste trots vertellen en uitdragen, dan gaat dat tussen de oren zitten.'

'Daarom roep ik varkenshouders op om hun liefde voor het vak en hun bedrijf te uiten in begrijpelijke taal en mooie beelden met mens-dierinteractie. Op die manier wordt het varken weer een dier en de varkenshouder een trotse boer.'

Kan Holland Varken Quality ook bijdragen?

'Jazeker. Eén goedgeorganiseerd ketenkwaliteitssysteem vereenvoudigt het met één mond spreken over Nederlands varkensvlees in binnen- en buitenland. Het straalt kracht uit als we er als varkensvleesproductieketen samen aan werken en voor gaan. Dat elkaar vasthouden hebben we broodnodig.'

Bedoelt u dat elkaar vasthouden in het licht van de onrustige geopolitieke ontwikkelingen?

'Ook. Als exportland van varkensvlees zijn wij het meest gebaat bij stabiliteit van internationale handelsstromen. Door efficiënt te zijn en samenwerking kunnen we onze varkens met een hoge standaard en niet de laagste kostprijs dan toch optimaal verwaarden. Het gedoe met handelstarieven creëert onrust en onzekerheid.'

'Maar ik wil er vooral mee aangeven dat veehouders en vleesverwerkers onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Zonder de aanvoer van vee bestaat een slachterij en alles wat erachter volgt niet, maar omgekeerd geldt dat ook.'

Wat zijn uw andere ambities?

'Ik wil me inzetten voor een gelijk speelveld in Europa. Het onlangs afgesloten Convenant dierwaardige veehouderij vind ik een positieve ontwikkeling. Daar moeten we als vlees producerend Nederland samen invulling aan geven. Het dierenwelzijn en de diergezondheid willen we stapje voor stapje verbeteren.'

'Ik reken erop dat ngo's hun professionaliteit tonen en ons de benodigde bewegingsruimte geven. Bovendien hoop ik dat de nieuwe autoriteit die toezicht gaat houden, zaken gaat afstemmen met andere lidstaten.'

Baart het dumpingsonderzoek van China u zorgen?

'Op dit moment vinden nog steeds audits van Chinese autoriteiten plaats bij verschillende vleesbedrijven in de Europese Unie. Europees trekken we als vleessector ook op dit issue samen op. In december wordt de uitspraak vanuit China verwacht. Het blijft dus nog een tijdje spannend.'

Hoe kijkt u naar de marktontwikkelingen?

'Ik zie dat er een andere dynamiek is ontstaan, doordat we momenteel in een tijdelijke afbraakfase van de veehouderij zitten. Daardoor is een gezonde vorm van concurrentie gaande in de periferie. Maar zoals altijd ontstaat een nieuwe balans. Dat moet overigens niet te lang duren. Ook moet het stikstofslot eraf. Dan kan de enorme innovatiekracht in de varkensvleesketen weer vrijkomen.'