Minder stress en geen ziekteoverdracht

Waarom is naaldloos vaccineren zo belangrijk in de aanpak van het PRRS-virus? En hoe staat het ervoor met het project van de Coalitie Vitale Varkenshouderij (Coviva) voor de PPRS-aanpak in Nederland? Het zijn vragen waar global product manager en PRRS-expert Tiago Nunes en technical services manager Eric van Esch van Hipra wel een antwoord op hebben.

Zijn de twijfels over de werking van naaldloze vaccins terecht?

Nunes: 'Nee. Alle onderzoeken die tot nu toe zijn uitgevoerd en waarbij naaldloze vaccinatie is vergeleken met vaccineren met de naald laten zien dat de bescherming tegen PRRS minimaal hetzelfde is. Het enige is dat een training in het begin gewenst is om op een correcte manier te vaccineren. Daarbij heeft naaldloos vaccineren het voordeel dat het arbeid bespaart.'

Wat zijn andere voordelen van naaldloos vaccineren?

Nunes: 'Het levert minder risico's op voor de diergezondheid en is beter voor het welzijn en de immuniteitsopbouw. Zo levert naaldloos vaccineren in de huid nauwelijks stress op, in tegenstelling tot vaccineren met de naald. En door weinig stress zijn er geen nadelen bij de opbouw van immuniteit.'

Van Esch: 'Als varkens één keer een vaccin met de naald hebben gehad, weten ze de volgende keer al direct hoe laat het is. Ze lopen weg en het geeft veel stress. Van een naaldloze vaccinatie merken de varkens nauwelijks wat. Er is dus geen schrikreactie als je opnieuw komt vaccineren.'

Waarom is minder stress beter?

Nunes: 'Er komen bij stress stoffen vrij die een belasting vormen voor het immuunsysteem van het varken; het kan daardoor minder goed reageren op het vaccin en minder energie steken in het opbouwen van weerstand tegen de ziekteverwekker. Stress pakt ook hier dus negatief uit voor de opbouw van immuniteit.'

Kunt u het effect op de betere diergezondheid toelichten?

Nunes: 'Bij vaccineren met de naald kom je in contact met het weefsel en bloed van het varken en daarmee ook met de ziekteverwekkers in het dier. Die ziekteverwekkers kun je dan overdragen naar het volgende varken. Er zijn onderzoeken uitgevoerd naar het effect van naaldloos vaccineren in de huid versus vaccineren met de naald. Een van die studies gebeurde met Afrikaanse varkenspest. Bij vaccineren met de naald werd het virus altijd overgedragen en gingen alle biggen dood. Bij naaldloos vaccineren kreeg niet één big Afrikaanse varkenspest.'

Nunes: 'Ook met PRRS is dit onderzoek uitgevoerd. Hier raakte het grootste deel van de biggen besmet. Omdat het langzamer gaat dan bij varkenspest had aan het einde 80 procent van de biggen PRRS door vaccinatie met de naald. Bij naaldloos vaccineren had niet één big het veldvirus van PRRS opgelopen.'

Van Esch: 'Kortom: als er in een toom één of twee biggen drager zijn van PRRS kun je bij vaccineren met de naald de hele toom besmetten. Zo kom je nooit van het veldvirus af. Want helaas blijkt dat dit virus niet zomaar verdwijnt door vaccinatie.'

Wat bedoelt u met de uitspraak dat het veldvirus niet verdwijnt?

Van Esch: 'Er zijn varkensstapels waar je bij frequent onderzoek geen veldvirus meer vindt, maar alleen het vaccin. Als die varkenshouder stopt met vaccineren, ontstaat geregeld toch weer een uitbraak. Daarbij wordt vaak hetzelfde veldvirus gevonden als voorheen. Voortdurend vaccineren heeft het virus dan wel onderdrukt, zelfs zover dat het niet meer werd gevonden, maar het was er nog wel. Je moet dus opletten bij stoppen met vaccineren.'

Is dit een reden dat PRRS-vrij worden niet zomaar lukt?

Van Esch: 'Ja. Als Hipra zijn we nauw betrokken bij PRRS-project van Coviva. Er zijn 43 varkensbedrijven die hier een goede start mee hebben gemaakt en sommige kunnen al PRRS-vrije biggen van tien weken leveren. De pilotbedrijven hebben veel informatie verzameld, waardoor er nu meer inzicht is in waar knelpunten liggen. Het is belangrijk dat de handel en het transport meegaan in dit proces om de stromen goed te kunnen reguleren. Dat is een uitdaging van nu.'

Gaat het lukken om in 2050 of eerder PRRS-vrij te zijn?

Nunes: 'Je moet bij de zeugen starten en zorgen voor een goed vaccinatieschema van vier keer per jaar. Dan worden de biggen PRRS-vrij geboren. Met een goede verzorging en door naaldloos te vaccineren lever je tienweekse biggen die veldvirusvrij zijn en met een hoog niveau antilichamen.'

Van Esch: 'De volgende stap is een PRRS-vrij zeugenbedrijf. Ten eerste moet je zorgen voor perfecte biosecurity. Vervolgens kun je depop-repop toepassen. Maar het kan ook via versneld afvoeren van alle oude zeugen en die vervangen door PRRS-vrije gelten. Zolang die gelten niet besmet worden, weet je na verloop van tijd dat je vrij bent van PRRS.'