'De Verenigde Staten laten ons achter in onzekerheid'

In het eenvoudige pand, vlak bij station Brussel Schumann, zal Nilsson het enkele keren herhalen: het zijn niet de hoge prijzen die hij het meest vreest, het is de onzekerheid. In een sober vergaderzaaltje met een straffe espresso praat hij over alle landen in Oost-Azië en Oceanië waarmee de Europese Unie nu in gesprek is, sinds Trump de deuren met geweld dicht heeft gegooid.

Behalve met deze Apec-landen haalt de Europese Unie ook de banden aan met Mercosur, een handelsblok van de belangrijkste Zuid-Amerikaanse landen. Sinds het uitbreken van de handelsoorlog wil de Europese Unie meer vrijhandelsakkoorden afsluiten met andere partijen voor de agrarische export, waaronder ook varkensvlees. Dat dreigt alleen nog de Verenigde Staten in te komen via een hoge importdrempel.

'Sommige van deze landen willen nog wel met de Verenigde Staten onderhandelen', weet Nilsson. 'Het blijft hoe dan ook een belangrijk afzetgebied voor varkensvlees uit de Europese Unie. Zeker als de tariefsverhogingen daadwerkelijk doorgaan.'

Trump heeft de deuren inmiddels weer op een kier gezet; de importheffing is verlaagd van 20 procent naar 10 procent. Maar ook die 10 procent is nog niet zeker. Op 5 april ging die heffing in, maar niet voor landspecifieke tarieven, waaronder voor landbouwproducten. Die zijn opgeschort tot 9 juli. Tot die tijd blijft het onzeker of de tarieven worden doorgevoerd. Het is dit soort onzekerheid dat Nilsson vreest.

U kreeg na uw aantreden al direct veel voor uw kiezen. Er braken in Europa boerenprotesten uit, onder meer tegen de complexe regelgeving, Green Deal en vrijhandel. Hebben die protesten wat uitgehaald?

'Politici kijken nu anders tegen boeren aan. Inclusief Ursula von der Leyen, de voorzitter van het Europees Parlement. De Europese Unie neemt de agrosector serieus in de huidige onderhandelingen op de wereldmarkt. Wat varkensvlees betreft zitten we ingeklemd tussen de Verenigde Staten en China, waar sinds vorig jaar een onderzoek loopt naar dumping. China onderzoekt of Europees varkensvlees onder de marktprijs wordt verkocht. De export stagneert hierdoor, pas in juni volgt uitsluitsel. Daarom kijken we nu meer naar Vietnam, Zuid-Korea en Japan.'

Wat merken lidstaten hiervan?

'De importerende landen zullen hier weinig van merken. Mijn land, Zweden, produceert bijvoorbeeld maar 70 procent van het varkensvlees dat we consumeren. Nederland en Denemarken worden het hardst getroffen. Daar gaat de productie omlaag. Nederland kent een opkoopregeling en Denemarken heeft een Groen Akkoord, wat mogelijk leidt tot minder dieren.'

Is de import van soja en granen belangrijker dan de export van varkensvlees?

'De Verenigde Staten zijn met een aandeel van 12 procent een belangrijke leverancier van soja. Al is dat belang in de laatste jaren flink afgenomen, ten gunste van Zuid-Amerika. In die zin is een importverhoging van president Trump vooral slecht voor de Amazone. Op onze voerprijzen heeft het nog niet direct een grote impact.'

'Wat dat betreft vrees ik vooral de tegenmaatregelen die de Europese Unie kan nemen. Zolang de Amerikaanse importtarieven niet definitief zijn, gelden ook voor Europa geen importtarieven voor soja en granen. Maar in het Europees Parlement is al een vergelding aangenomen van 25 procent voor soja en mais. Dat gaat van kracht als Trump zijn heffingen doorvoert.'

'De onzekerheid lijdt tot speculaties die de prijzen op de wereldmarkt dagelijks beïnvloeden. Ik moet elke dag op socialmediaplatform X kijken wat er speelt. Het is chaos. Maar dat is Trumps tactiek.'

Is Amerika nog te vertrouwen?

'De regering van Trump is onbetrouwbaar. Dat geldt niet voor de boeren in de Verenigde Staten en hun belangenbehartigers. Een paar weken geleden waren we op bezoek bij onze Amerikaanse zusterorganisatie. De American Farm Bureau Federation heeft een goede band met de regering van Trump. Beter dan met die van Biden.'

'In de Verenigde Staten lopen dan ook veel Maga-boeren rond. Zij vertrouwen op Trump. Maar wat onze handelsrelatie betreft, beseffen ook zij dat dit van twee kanten moet komen. De goede relatie die wij als boerenorganisaties met elkaar hebben, komt echt niet onder druk door één regering. Dit was al de eenenveertigste bijeenkomst.'

Wat resteert van de Green Deal?

'De Green Deal is niet dood en ook niet 'on hold' gezet, maar er is een betere balans ontstaan tussen de drie pilaren: economie, sociale omstandigheden en milieu. Het gaat om een eerlijke prijs voor onze producten, maar ook om het milieu. En dat heeft investeringen nodig. Het is nu meer pragmatisch.'

'Toch blijft het duurzaamheidsbeleid van de Europese Commissie doorgaan, bijvoorbeeld rond bodemgezondheid en emissiehandel. En dan heb je in de lidstaten afzonderlijk nog milieuregels, zoals in Nederland en Denemarken op het gebied van water.'

Wat is het worstcasescenario?

'Dat de hele wereldhandel tot stilstand komt. De voedselprijzen staan al onder druk. De prijzen in de supermarkt zullen dan nog meer stijgen. Maar stijgen die voor de boeren dan ook nog genoeg? Een sterke economie is nu eenmaal het beste voor agrarisch ondernemers.'