Zomer benutten voor bewustwording

Ik merk dat de bewustwording over het belang van een goede waterkwaliteit toeneemt. Het gaat nog zeker niet overal 100% goed, maar steeds meer veehouders maken werk van de kwaliteit van hun bronwater en het drinkwater aan de nippel. Bij mijn bedrijfsbezoeken valt het op dat het enorm helpt om problemen duidelijk zichtbaar te maken. Dat kan bijvoorbeeld met een visuele controle door spoelwater op te vangen in een witte emmer.

Als het gaat om de waterbeschikbaarheid dan is de bewustwording er nog stukken minder. Met beschikbaarheid bedoel ik de opbrengst van de drinknippels, de verhouding drinkpunten in relatie  tot het aantal aanwezige varkens en de hoogte-afstelling van de drinkpunten. Het controleren en bijstellen van de nippelopbrengsten is een tijdrovend karwei en dit vormt een drempel. Maar ik ben er van overtuigd dat hiermee op veel plaatsen nog verrassend veel winst te behalen is.

Een paar voorbeelden:
Jonge biggen in het kraamhok kunnen niet meer dan 300 ml per minuut drinken, terwijl in de praktijk een grote straal water van 1,5 liter geen uitzondering is. Gevolg is dat de biggen juist afgeschrikt worden om te drinken, terwijl het juist zo belangrijk is dat deze dieren hier al hun drinkervaring opdoen.

Bij gespeende biggen en vleesvarkens is de stelregel voor de nippelopbrengst respectievelijk 500 ml en 750 ml per minuut. Een te hoge opbrengst leidt hier tot onnodige vermorsing en extra kosten voor mestafzet, water en drinkwatertoevoegingen. Kosten waar zeker nu niemand op zit te wachten. Wees zelfs bij gebruik van morsbakjes niet te laks en controleer eens wat er gebeurt tijdens het drinken. Overstroming van morsbakjes is zeker geen uitzondering bij een te ruime afstelling.

Overvolle drinkbakjes of brijbakken komen bovendien de hygiëne niet ten goede. Door contact met omgevingsvuil en opwarming blijkt bij bemonstering telkens dat de microbiologische waterkwaliteit dan snel verslechtert. Een bijkomend probleem bij brijbakken is dat de varkens snel verzadigd raken met water en een goede voeropname dan in het gedrang komt.

Ook verrassend vaak kom ik nog moeilijk te bedienen of verstopte drinknippels tegen. Drinkwater is gewoon eerste levensbehoefte, dus verhelpen hiervan heeft altijd de eerste prioriteit.

Ongelijke nippelopbrengsten worden vaak veroorzaakt door bij vervanging van nippels andere type nippels met een ander type verstelbaar nippelplaatje te gebruiken. Dat zorgt voor een grote spreiding van de opbrengsten binnen de stal. Het advies is dus altijd om in de gehele stal met dezelfde type (kwaliteits)nippels te werken en de nippelplaatjes op dezelfde stand in te stellen. Met drukregelaars kan je vervolgens de opbrengst gelijkmatig inregelen. Een goed advies over de spreiding van deze drukregelaars over de stal is wel nodig om lagere nippelopbrengst op het einde van de leiding door leidingweerstand te voorkomen.

ECO automatische doorlaten zijn tegenwoordig overigens een veelgebruikt alternatief voor de verstelbare nippelplaatjes. De nippelopbrengst is bij dit mechanisme gelijkmatig ongeacht de voordruk. Nadeel is wel dat de nippelopbrengst dan bijvoorbeeld bij warm weer niet meer bij te stellen is met behulp van een drukregelaar.

Een maatbeker, stopwatch en een stevige plastic zak zijn de eenvoudige hulpmiddelen, die nodig zijn om nippelopbrengsten te kunnen bepalen en problemen op dit gebied zichtbaar te maken. Ga er deze zomer eens mee aan de slag. Dit is de eerste stap in de bewustwording. De kennis en hulpmiddelen zijn er om vervolgens ook de waterbeschikbaarheid op je bedrijf optimaal te krijgen.

Joost Straathof
Eigenaar JSWater