Overschrijding fosfaatplafond dreigt, ook voor varkenssector

Volgens de nieuwste prognose komt de fosfaatexcretie van de totale Nederlandse veestapel dit jaar uit op 141,6 miljoen kilo, bijna 5 miljoen kilo boven het nationale plafond van 135 miljoen kilo. Bij stikstof blijft Nederland wel binnen de norm, met een verwachte excretie van 433,7 miljoen kilo tegenover een plafond van 440 miljoen kilo.

De verwachte fosfaatexcretie voor varkens ligt op 30,3 miljoen kilo. Dit is hoger dan het sectorale plafond van 27,8 miljoen kilo. De verwachte stikstofexcretie ligt met 75,2 miljoen kilo ook hoger dan het plafond, dat op 70,3 miljoen kilo staat.

Het CBS wijst vooral naar de melkveesector als belangrijkste oorzaak van de overschrijding. Daar wordt een sectorale overschrijding van 2,9 miljoen kilo fosfaat verwacht.

Uitsluitsel over excreties in 2026

Het CBS wijst op hogere gehalten in vers gras en graskuilen en een grotere rundveestapel als oorzaak van de stijging van de excretie ten opzichte van het tweede kwartaal. De definitieve cijfers worden pas in de zomer van 2026 gepubliceerd.

Op termijn wordt verwacht dat de varkenshouderij onder de plafonds blijft. Dit komt mede door de deelname aan beëindigingsregelingen.

Inmiddels hebben 1.039 veehouders een beschikking ontvangen voor deelname aan de beëindigingsregelingen Lbv en Lbv-plus. Daarvan hebben 1.023 ondernemers – ruim 98 procent – een modelovereenkomst ondertekend en het eerste subsidievoorschot ontvangen. Demissionair landbouwminister Femke Wiersma hanteert nu een inschatting van 90 procent definitieve deelname, in plaats van de eerder aangenomen 80 procent.

Die groep deelnemers vertegenwoordigt samen een potentieel aan te snijden volume van 1.288.646 varkensrechten. Als alle geplande bedrijfsbeëindigingen doorgaan, zou dat leiden tot een daling van 10,7 miljoen kilo fosfaat en 29,4 miljoen kilo stikstof in de nationale mestproductie. Maar omdat deelnemers tot een jaar na ondertekening de tijd hebben om hun dieren af te voeren, is het effect pas in de loop van 2026 of 2027 zichtbaar.