Intensief verbonden

Heeft u het gevolgd? De “intensief = duurzaam” discussie die losbarstte na de opening van het nieuwe academische jaar? Aalt Dijkhuizen, voorzitter van Wageningen UR stelde het heel helder: Intensief produceren is de enige manier om de wereld te kunnen voeden, zonder het milieu onnodig te belasten. Ik mocht – vanuit mijn nieuwe plek bij Natuur & Milieu – in de pen klimmen en mijn oude werkgever van repliek dienen.

Onze reactie: efficiënt is OK, maar er is meer. Je kunt jezelf niet duurzaam noemen als je dierenwelzijn, antibiotica, het sluiten van kringlopen, maatschappelijke acceptatie niet meeweegt. We moeten het optimum halen uit vele, heel verschillende eigenschappen. Dat is de echte uitdaging. Het was wel lekker om het scherp op papier te zetten. Onze reactie was er één van velen.

Maar toen kwam de lezing van hoogleraar duurzame ontwikkeling in Amsterdam, Louise Fresco. Deze verscheen de afgelopen week in Dagblad Trouw.  (Schrik niet van de lengte van het verhaal. Het is de moeite waard). Ook Fresco zegt dat duurzaam is om heel efficiënt om te gaan met grond, voer, energie. Wees zuinig op wat je hebt, verspil het niet. Ook zij laat betoogt dat dat nodig is, om op de wereld de beschikking te houden over voldoende voedsel. Maar Fresco heeft het ook over de tegenstelling intensief-biologisch. Een tegenstelling die gebouwd is op het verleden. Een tegenstelling die ons eigenlijk afhoudt van de oplossing voor de toekomst.

Fresco’s verhaal zegt op punten precies hetzelfde als het betoog van Dijkhuizen. Toch doet het wat heel anders. Het verschil? Dat zit in de vooral in de woorden. Woorden die scheiden of woorden die verbinden. Dijkhuizen stelt, Fresco bevraagt. Dijkhuizen lokt stellingname uit, Fresco zet aan tot nadenken. En dat puur met de woorden die ze gebruiken. Het zijn de woorden uit het hoofd die strijden met woorden uit het hart volgens Fresco.

En dat is dan ook de belangrijkste les die ik trek uit deze verhalen. Soms is het nodig, nuttig en ook lekker om stelling te nemen. Je positie benoemen, en aangeven waarom je daar staat. Soms  zijn woorden die verbinden nodig. Want ook in een welles-niets debat wil je uiteindelijk op zoek  naar oplossingen en die bereik je zelden vanuit je loopgraaf. De kunst is de juiste woorden te kiezen op het juiste moment. Het spelen met woorden …  mijn les van de afgelopen week.