Wereldwijde daling voerkosten verlaagt kostprijs varkens

Volgens Robert Hoste, varkenseconoom bij Wageningen Economic Research en voorzitter van InterPIG, zijn prijsdalingen op de wereldmarkt bepalend: 'De grondstoffenmarkt is een wereldwijde markt. Zakken de prijzen in Europa, dan komt dat doordat die op andere plaatsen in de wereld ook zakken.'

De voerkosten piekten in 2022, maar lieten daarna een daling zien die zich ook in 2025 lijkt voort te zetten. Maar de onzekerheid zit in wat 2026 zal brengen. De recente ontmoeting tussen Donald Trump en Xi Jinping, waarbij China aangaf weer soja te gaan inkopen in de Verenigde Staten (VS), kan impact hebben op de wereldwijde prijzen van soja, mais en tarwe.

'Wordt er harder aan soja uit de VS getrokken, dan wordt soja voor Nederland duurder. Het netto-effect kan zijn dat de voerprijzen in 2026 stijgen', aldus Hoste. 'Maar met grondstoffen weet je het nooit.'

Mestafzetkosten drukken op Nederlandse kostprijs

Naast voerkosten zijn mestafzetkosten in Nederland een zware last voor varkenshouders. Die namen in 2024 toe van 9 naar 13 cent per kilo. 'Mestafzet kost klauwen vol geld', stelt Hoste.

In het oosten van Nederland zijn de kosten inmiddels hoger dan in het zuiden, wat deels te verklaren is door het verlies van derogatie in de melkveehouderij. In Zuid-Nederland is juist al een flinke krimp van de varkenshouderij gerealiseerd.

Hoste verwacht dat mestafzetkosten verder kunnen oplopen tot 40 euro per ton. De lagere energiekosten (-2 cent) compenseren dit slechts gedeeltelijk, waardoor de variabele kosten in totaal slechts 1 cent hoger zijn dan vorig jaar.

Internationale vergelijking: Nederland blijft concurrerend

Onder de grote varkensvleesproducerende landen in Europa hebben alleen Denemarken (1,76 euro) en Spanje (1,79 euro) een gunstigere kostprijs dan Nederland. In Spanje zorgt de aanhoudende PRRS-uitbraak (Rosalia-variant) voor marktkansen voor Nederlandse biggenexport.

'Maar ik verwacht dat de daling in de zeugenstapel door de Lbv en Lbv+ nog doorwerkt, en dus een wat lagere biggenexport', zegt Hoste. Hij rekent op circa 2,7 miljoen biggen richting Spanje in 2025, maar waarschuwt voor risico's als Spanje straks weer zelfvoorzienend is: 'Dan komen we met een enorm biggenoverschot te zitten.'

De biggenexport naar Duitsland nam in 2024 af tot 2,2 miljoen dieren. Duitsland kampt met stijgende kosten voor arbeid, rente en aflossingen, ondanks de dalende voerkosten. Hoste: 'De kostprijsontwikkeling in Duitsland loopt uit de pas.'

In Frankrijk ligt de kostprijs op 1,85 euro en in België op 1,87 euro per kilo. België blijft achter, onder meer door een lagere voerefficiëntie. De overstap op Tempo- en Piëtrain-beren zorgde voor moeilijkheden bij de toepassing van driefasenvoedering. Ook de hogere slachtgewichten en biggenprijzen dragen bij aan de hogere kostprijs.

De Duitse varkenssector staat voor ingrijpende veranderingen. Vanaf 2029 moeten zeugen in de dekstal in groepen worden gehouden met minimaal 5 m² per dier. De extra ruimte-eisen, hogere kosten en beperkte overheidsondersteuning zullen volgens Hoste leiden tot een forse uitstroom: 'Ik verwacht dat 2029 het jaar zal zijn waarop opnieuw een grote uitstroom van Duitse varkenshouders gaat plaatsvinden.'

Of dit ruimte biedt voor meer Nederlandse biggenexport naar Duitsland, is onzeker. Denemarken blijft namelijk de belangrijkste leverancier met een marktaandeel van 75 procent.

De Deense zeugen zijn bijzonder productief, al ligt het uitvalspercentage ook hoger. Tussen 2017 en 2022 werd gefocust op bigvitaliteit, wat resulteerde in 0,8 extra vleesvarkens per zeug ten opzichte van Nederland. De Nederlandse productiviteit stijgt ook, maar langzamer.

Een nieuwe deelnemer in het InterPIG-overzicht is Oekraïne, waar de kostprijs op 2,83 euro per kilo ligt. Hoste plaatst daar een kanttekening bij: 'Pas over enkele jaren kun je die vergelijken met andere landen.' De cijfers zijn gebaseerd op beperkte bronnen en moeten nog worden gevalideerd.