Met Anton Piek van samen werken naar samenwerken

Voor de planning op een varkensbedrijf moet je soms ver vooruit denken. Zo zat ik te kijken naar wanneer dit jaar de Kerstdagen vallen. Dit jaar niet ongunstig, niet op een speen- of dekdag en aansluitend aan het weekend. Langzaam dwalen mijn gedachten weg naar mijn familie en ik zie in mijn gedachten een mooi Anton Pieck-plaatje met een besneeuwd landschap. Een mooie tijd van vooral saamhorigheid, familie en warmte.

Hoe groot is het contrast met de sfeer in Varkensland. Die is gespannen en onzeker en staat ver van saamhorigheid. Varkenshouders krijgen te weinig voor hun biggen en varkens. Hun bestaansrecht komt in gevaar. Er is overproductie en de Nederlandse biggen en varkens zijn niet onderscheidend op de markt. Sterker noch de Nederlandse biggen onderscheiden zich door een slecht imago in het buitenland.

Voor dit laatste probleem zijn al verschillende oplossingen bedacht zoals bijvoorbeeld het biggenpaspoort en nu de Best Piglet Price. We moeten naar een uniformer product wordt er geroepen. Vervolgens doen de mensen die dat roepen hun stinkende best om zich met hun product te onderscheiden. De fokkerijorganisatie moet zorgen voor uniformiteit in genetica, maar de handel wil het liefst eigen beergroepen en een onderscheidend type zeug.

De fokkerijorganisatie maakt wat de klant wil. Maar wie is de klant. De dierenarts zorgt voor gezondere biggen die het liefst tegen alle ziektes gevaccineerd zijn. Dan heb je in ieder geval je best gedaan, maar zijn ze dan ook gezonder?

Voerfirma’s hebben allemaal het beste voer vooral anders dan dat van de andere firma’s. Het liefst houden ze geheim wat er in zit. De boer moet in dit speelveld zorgen voor een uniform product en wil zich het liefst aan niemand binden. Zo werken we samen, maar doen we niet aan samenwerken.

De retail wil kwaliteitsproducten tegen een zo laag mogelijke prijs. Onder druk van de NGO’s willen supermarkten aandacht voor dierenwelzijn en duurzaamheid. Het liefst met een label van diezelfde NGO’s. Tegelijkertijd willen ze zich onderscheiden van de concurrentie.

De slachterijen vinden het allemaal maar lastig en schermen met het feit dat 70% in het buitenland verkocht wordt. Vooral de prijs en uniformiteit zijn dan belangrijk. In werkelijkheid slachten ze varkens van tientallen soorten genetica en tientallen verschillende voersoorten die samen zeer veel variatie geven. Ondertussen houdt iedereen de schijn op en doet het beter dan de buurman. Dit geldt voor de boer, de handel, het voer, de slachterijen en eigenlijk de hele periferie. Ook hier werken we samen maar doen we niet aan “samenwerken”.

Boeren hebben het over een hogere prijs. Maar in de hele keten heeft alleen de boer belang bij een hoge prijs. De overige partijen hebben belang bij hoge marges en zij kunnen ook prima marges halen bij lage prijzen. Dat ziet er niet goed uit zult u denken. Dat was ook zo als we de consument niet vergeten waren. De consument wil namelijk meer dan alleen een lage prijs. Zij willen ook een goed product. Zij zorgen dat de hele periferie en retail zich om meer moet bekommeren dan alleen hun marge. Hebben we hier misschien een bondgenoot? Kan de consument uit ons vergeethoekje halen? Kunnen we hier van samen werken naar “samenwerken” gaan?

Veel mensen in de keten denken na over de toekomst. Hier en daar proberen mensen stapjes te zetten, maar vaak zit de competitie ons in de weg. William Shakespeare zei al: “Als je een beetje beter wilt zijn, wees dan competitief. Als je exponentieel beter wilt zijn: wees dan coöperatief.”
Dit besef lijkt nog ver weg. Toch zullen we grote stappen moeten gaan zetten.

Dat brengt mij weer bij de kerstgedachte; saamhorigheid, familie en warmte. Ik wens onze sector heel veel kerstgedachte toe. Van samen werken naar “samenwerken”.

John Lorist
Voorzitter coöperatie Topigs