Eerste milieu- en diervriendelijke Zweedse stal geopend op Stadsboerderij Weert

Onderzoekers, varkenshouders en andere betrokkenen uit de sector waren aanwezig op de besloten open dag van de stadsboerderij. Ook een groep Belgische varkenshouders en vertegenwoordigers van Boerenbond maakten de reis naar Limburg. Niet vreemd, want ook in België moeten varkenshouders hun emissies verlagen. Een ammoniakreductie van 60 procent is verplicht per 2030.

Familie Lemmers had voorheen een leghennenbedrijf met 220.000 hennen en eigen eiverwerking. Dit laatste werd gezien als een industriële activiteit, waardoor dit onderdeel verplaatst moest worden. Uiteindelijk heeft dat ertoe geleid dat Lemmers is gestopt met alle activiteiten en een plan heeft gemaakt voor de bouw van een stadsboerderij met verkoop van eigen producten.

Beter Leven-keurmerk

De stadsboerderij heeft al 16 vleeskoeien op stro, 8.000 leghennen met eigen opfok en 24.000 vleeskuikens die volgens de Beter Leven-normen worden gehuisvest. Daar komen nu dus 100 vleesvarkens bij die in twee afdelingen liggen. In een derde afdeling fokken ze zelf de gespeende biggen op.

Het vlees van de vleeskoeien en de vleesvarkens en de eieren van de leghennen gaat de familie Lemmers in de stadsboerderij verwerken, uitsnijden en verkopen. Alleen de vleeskuikens gaan naar een slachterij en vervolgens grotendeels naar de supermarkt.

Op Stadsboerderij Hushoven worden verder groenten en fruit geteeld. Ook is er een zorgtak voor dagbesteding, waarbij de medewerkers onder meer helpen bij het verzorgen van de dieren, de oogst van groenten en fruit en/of in de boerderijwinkel.

85 procent reductie

Het Moving Floor-systeem is gebaseerd op het snel afvoeren van mest en urine en het schoonhouden van de vloer; de urine loopt direct weg vanaf de licht hellende vloer, de mest wordt zo vaak als nodig afgevoerd naar buiten. Op de testlocatie in Zweden gebeurde dat elk uur, om volgens eigen metingen op een ammoniakreductie van 85 procent uit te kunnen komen.

Dat reductiepercentage zal bevestigd moeten worden bij metingen op de drie testbedrijven; naar een derde locatie wordt overigens nog gezocht. Wageningen University & Research voert de metingen uit. Onderzoeker André Aarnink meldt dat in Weert op een deel van de hokken een installatie komt om het effect van een ureaseremmer te meten.

Een ureaseremmer remt de werking van het enzym urease, dat verantwoordelijk is voor de omzetting van ureum naar ammoniak. Aarnink verwacht dat die ureaseremmer ook echt nodig is om een reductie van 85 procent ammoniak te kunnen realiseren.

Dichte vloer met stro

De varkens lopen in het systeem op een dichte, kunststoffen vloer. Tegelijk met het regelmatig verwijderen van de mest aan de ene zijde van het hok, wordt aan de andere zijde weer vers stro ingestrooid. Dit verse stro dient direct als hokverrijking.

Tijdens een bezoek aan de proefstal in Zweden was duidelijk te zien dat de varkens er flink gebruik van maken. Ze houden die kant van het hok schoon en urineren en mesten met name aan de andere zijde, waar steeds ieder uur of zo vaak als nodig de mest wordt afgevoerd.

Instrooien met stro of ander materiaal kan met een robot. Stadsboerderij Hushoven beschikt over een voorraadbak met stro van waaruit het stro op de band komt. De medewerkers van de zorgtak vullen de voorraadbak tijdens het verzorgen van de varkens steeds bij.

De hokken van Moving Floor voor de biggen of de vleesvarkens hebben een standaardafmeting van 11,6 vierkante meter. Er kunnen volgens de huidige Beter Leven-normen dus elf varkens in één hok. Bij de familie Lemmens zullen het er tien zijn.

Frequente mestafvoer

Voor het afvoeren van de mest is een speciaal systeem ontwikkeld. Moving Floor is een doorlopende, eindeloze kunststoffen band. Bij het afdraaien van de mest gaat die band onder de hokken door naar de andere zijde, waar een schoon stuk vloer tevoorschijn komt. Een stang over de hele breedte van de vloer klemt de kunststoffen vloer vast en schuift deze 5 centimeter op. Door het gebruik van zo'n klemsysteem wordt voorkomen dat de band scheef trekt.

Het opschuiven van de vloer gaat zo'n tien keer door, om alle vaste mest af te voeren. De mest valt in een centraal kanaal. In Zweden wordt een kettingsysteem gebruikt om de mest af te voeren. Lemmens heeft een schroefvijzel geïnstalleerd. Op het moment dat die de mest afvoert, wordt die met kleppen aan de bovenzijde afgesloten. Dit om te voorkomen dat tijdens het afvoeren van de mest naar buiten valse trek en daarmee tocht kan ontstaan.