Schaalvergroting is noodzaak

Ik vind het altijd boeiend om te kijken wat de invloed is van macro-economische begrippen op de primaire varkenshouder. In deze blog wil ik het bruggetje maken tussen inflatie en opbrengstprijzen/ kosten van productiefactoren in de varkenshouderij.

Onderstaande tabel maakt al een heleboel duidelijk, waarbij ik een aantal prijsontwikkelingen heb opgezocht (niet wetenschappelijk onderbouw, wel goed richtinggevend).

Als we nu kijken naar de hamlap als voorbeeld, dan mag gesteld worden dat hamlappen in 1970 een prijskaartje hadden van €15 per kg. In 2012 was dit gedaald naar ongeveer €8 per kg. In absolute zin dus een prijsdaling van €7, ofwel bijna een halvering van de prijs (53 procent). De varkensboer die dus hamlappen leverde in 2012 ontving hier maar de helft voor, ten opzichte van 1970. Wat daar nog bij komt is inflatie, oftewel het stijgen van het algemene prijspeil.
In de periode 1970-2012 werd alles ieder jaar gemiddeld 3,55 procent duurder. Als we dit ook nog doorrekenen in de prijs dan ontvangt de varkensboer voor dezelfde kilo hamlap maar 15 procent van hetgeen hij in 1970 ontving. Als we dit dan nog wat concretiseren dan kunnen we stellen dat men in 1970 ongeveer 330 kg hamlappen nodig had om een minimumloon te betalen, in 2012 is dit opgelopen tot meer dan 4.000 kg.

Het mest snijdt dus dubbel hard, in verhouding ontvangt de varkenshouder nog maar 1/5 voor zijn product, terwijl zijn kosten voor arbeid, grond en energie ongeveer 2-3 keer zo duur zijn geworden.
Heel simpel als de marge per eenheid minder wordt, dan kunnen er alleen meer eenheden worden gehouden om uiteindelijk net zoveel over te houden.

Wat kunnen we hier nu mee? Bovenstaand plaatje is een feitelijk argument om te onderbouwen waarom altijd is ingezet op schaalvergroting en efficiënter produceren. Nameijk om de afnemende relatieve marge per eenheid te compenseren met meer af te leveren eenheden en efficiënter werken. Dat is niet eindeloos mogelijk, zeker kijkend naar de maatschappelijke opinie.

Daarom is er volgens mij maar één oplossing, dat is dat de prijs van het eindproduct omhoog moet. Er zijn momenteel veel discussies over schaalvergroting en verdere intensivering van de varkenshouderij, die in mijn optiek (grotendeels) zijn gestoeld op emotie. Om in deze discussies een rationeel besluit te kunnen nemen, dient de feitelijke weergave (zoals hierboven beschreven), goed onder de aandacht te worden gebracht.

Jan van der Heijden
Adviseur AEC Uden