APP problemen en schade beperken? Een gepaste vaccinkeuze helpt

De bacterie Actinobacillus pleuropneumoniae (App) veroorzaakt pleuropneumonie (APP). Het verloop van een App infectie kan acuut, chronisch of subklinisch zijn. Bij de acute vorm verschijnen er plotseling zieke dieren met hoge koorts, moeilijke ademhaling, hondenzit, bloederig schuim uit mond en neusgaten en sterfte. Bij de chronische vorm is er chronische hoest, verminderde eetlust en vertraagde groei waarbij in het slachthuis de typische pleuritis letsels zichtbaar zijn. Bij de subklinische vorm zijn er geen duidelijke klinische verschijnselen en zijn er in het slachthuis geen longletsels zichtbaar. Dieren die drager zijn van App bacteriën op de tonsillen (amandelen) kunnen onder invloed van stressfactoren plotseling ziek worden en/of App kiemen uitscheiden en andere varkens besmetten. De ernst van de kliniek is afhankelijk van het type App aanwezig op het bedrijf (er bestaan inmiddels 18 serotypes) en van de risicofactoren zoals klimaat, stress, aanwezigheid van co-infecties,...

APP controle door vaccinatie Vaccinatie kan ingezet worden ter preventie van zowel de acute als chronische vorm van de ziekte, naast het aanpakken van alle risicofactoren. Het kan echter niet ingezet worden om App volledig te verwijderen van de tonsillen van dragerdieren. Een juiste vaccinkeuze, het vaccinatietijdstip en de keuze van de te vaccineren dieren hoort bij een bedrijfsspecifieke aanpak waarbij nauwkeurig wordt geëvalueerd. Er zijn drie types vaccins te onderscheiden op basis van de samenstelling van de entstof¹:

• Toxoïd vaccins

Door de App bacteriën worden gifstoffen (toxines) geproduceerd die verantwoordelijk zijn voor de letsels in de longen. Toxoïd vaccins bevatten deze toxines (Apx I, II en III toxines) waardoor er antistoffen (antilichamen) tegen de toxines opgewekt worden. Na een App infectie binden deze antistoffen de toxines en voorkomen ze dat er longletsels ontstaan. De App bacteriën kunnen zich echter nog steeds vermenigvuldigen in de longen aangezien de antistoffen niet reageren met de App bacteriën zelf. Deze vaccins bieden kruisbescherming tegen de verschillende App serotypes omdat ieder App serotype minstens één van de 3 toxines, aanwezig in het vaccin, produceert.

• Bacterin vaccins

Deze bevatten gedode App bacteriën van één of meerdere serotypes. Na vaccinatie met dit type worden er serotype-specifieke antistoffen tegen de App bacteriën geproduceerd. Deze antistoffen binden aan de App bacteriën en verhinderen zo dat de App bacteriën zich nog kunnen vermeerderen en toxines kunnen produceren. De infectiedruk op het bedrijf wordt verlaagd.

• Gemengde vaccins

Deze vaccins zijn een combinatie van de twee bovenvermelde types en bevatten gedode bacteriën van één of meerdere serotypes en toxines. De werking van toxoïd en bacterin vaccins wordt in dit type  entstof gecombineerd: de toxines zorgen voor kruisbescherming tegen de verschillende App serotypes en de geïnactiveerde App bacteriën zorgen voor serotype-specifieke binding van de App bacteriën.  

Vraag advies aan uw dierenarts over de controle van App op uw bedrijf.   Referentie: ¹ Gottschalk M., Prevention of the disease caused by Actinobacillus pleuropneumoniae (App); www.pig333.com, gepubliceerd in de sectie “Practical Experciences in Swine Disease Control”; 10 februari 2017.