Analyse: Europese varkensslachterijen slijpen hun messen

De competitie tussen de Nederlandse en Deense varkenshouderij kan bogen op een lange traditie. De positie van de Deense varkenshouders steekt uit boven die van hun Nederlandse collega's als het gaat om productiviteit en kostprijs. Ook is het imago van Deens varkensvlees sterk. Het tij is echter gekeerd; Danish Crown, de grootste varkensslachter van Denemarken wijzigt de koers drastisch.

Danish Crown is een coöperatie, die vooral is gericht op export. Slechts 10 procent van wat de onderneming slacht, blijft in eigen land. In de loop der jaren groeide de naam internationaal uit tot een sterk merk. Daardoor zag de vleesverwerker goede kans om afzetkanalen buiten Europa aan te boren. Voor Denemarken zijn China, Japan, Amerika, Australië en Zuid-Korea belangrijke markten.

Gouden tijden

Toen in China Afrikaanse varkenspest uitbrak in 2018 voorzag Danish Crown gouden tijden en focuste zich op die lucratieve markt. Ruim 20 procent van de Deense productie ging ernaartoe. Het herstel van de Chinese varkensvleesproductie verliep echter sneller dan het bedrijf had ingeschat met alle gevolgen van dien.

Nu de wereldmarktprijzen van bevroren varkensvlees veel lager zijn dan de prijzen van vers varkensvlees in Europa, heeft Danish Crown het moeilijk. Het concern is niet in staat om voor Deense vleesvarkens een concurrerende prijs te betalen ondanks het flink gekrompen aanbod. Deense varkenshouders zetten daarom volop in op biggenexport. De verwachting is dat in 2023 alleen al naar Duitsland 6,6 miljoen Deense biggen gaan, terwijl minimaal hetzelfde aantal in Polen wordt afgezet. Verder blijkt uit cijfers van Danmark Statistik dat het aantal slachtingen dit jaar in Denemarken onder de vijftien miljoen varkens komt (in 2021 waren dat er nog achttien miljoen).

Voor Danish Crown is de actuele situatie in de Deense varkenshouderij aanleiding om een efficiëntieslag door te voeren die binnen twee jaar de opbrengsten met tweehonderd miljoen euro moet verbeteren. Aan de basis daarvan staan afspraken met de leden-varkenshouders die de komende twaalf maanden zo'n elf miljoen varkens gaan leveren. Dat volume wordt de basis om de business aan te scherpen.

Een ander instrument waarmee het slachtconcern de concurrentiekracht wil herstellen is sturen op kosten, onder andere door te snijden in managementlagen, slachthuizen te reorganiseren en een slachtlocatie te sluiten. Ook zet het bedrijf in op de productie en verkoop van varkensvlees met een voldoende hoge prijs. Waardecreatie door datagestuurde traceerbaarheid en duurzaamheid, iets waarop meer vleesverwerkers in Europa inzetten.

Positie versterken

Danish Crown wil minder afhankelijk worden van de wereldmarkt en de positie op de West-Europese markt versterken. Daar wordt de strijd aangebonden met onder meer Nederlandse slachterijen. Die zullen ook steeds meer moeite krijgen om de slachthaken bezet te houden.

De afgelopen jaren kromp de Nederlandse varkensstapel en door de opkoopregelingen die lopen, krimpt de sector verder. Bovendien hengelen Duitse slachterijen weer nadrukkelijk naar buitenlandse vleesvarkens. De varkenswereld is dynamisch. Dat is nooit anders geweest, maar Europese varkensslachterijen zullen weer meer dan voorheen hun messen moeten slijpen.