Hy.D vermindert stramheid en kreupelheid bij vleesvarkens

Voor een optimaal rendement in de stal wordt steeds meer gezocht naar voedingsadditieven waarmee het genetisch potentieel van de dieren volledig wordt benut. Voor problemen met beenwerk en kreupelheid is het lastig om de precieze oorzaak te verklaren, omdat het een typisch multifactorieel probleem is.

Zowel snelgroeiende genetica, huisvesting en infectieuze aandoeningen als voeding kunnen van invloed zijn op het ontstaan van bewegingsproblemen bij varkens. Duidelijk is dat vitamine D hierin een grote rol speelt.

De werking van vitamine D

Het vleesvarken neemt via de voeding vitamine D op als cholecalciferol (vitamine D3). Deze vorm is nog niet fysiologisch actief. Het natuurlijke metabolisme van vitamine D3 volgt een aantal belangrijke stappen. Na absorptie wordt vitamine D3 naar de lever getransporteerd en omgezet in 25-OH-D3. Vervolgens transformeert 25-OH-D3 in de nieren in 1,25-(OH)2-D3.

Deze laatste vorm stimuleert onder meer de opname van calcium, fosfor en magnesium uit de darm. Wanneer het vitamine D-gehalte te laag is, zal het dier hiervan onvoldoende opnemen en benutten voor botontwikkeling, spiergroei en immuniteit, zelfs als er voldoende calcium in het voer zit.

Hy.D effectiever door bypassen lever

Een aanvulling van 25-OH-D3 rechtstreeks op het rantsoen is zeer gunstig om stramheid en kreupelheid te voorkomen. Tegenwoordig is er een vorm van 25-OH-D3, genaamd Hy.D, die aan het voer kan worden toegevoegd. Hierbij is de omzetting in de lever niet nodig, omdat het al een stap verder is in het natuurlijke metabolisme van vitamine D.

Doordat de lever geen barrière meer is, wordt de bloedstroom snel en efficiënt bereikt (figuur 1). Daarnaast zijn wetenschappers het erover eens dat het voeren van Hy.D de enige manier is om de 25-OH-D3-waarde te verhogen in de bloedspiegel. Dit komt doordat 1 gram Hy.D 500 internationale eenheden (IE) traditionele vitamine D3 in voedertoepassingen kan vervangen, waardoor de vitamine D-status wordt verbeterd.

Voergroep Zuid heeft verschillende praktijksituaties bekeken om het effect van Hy.D te onderzoeken ten opzichte van traditionele vitamine D3. Hiervoor werd het gehalte 25-OH-D3 in het bloed gemeten in verschillende situaties. Onder andere bij het gebruik van Hy.D in biggenvoer, gevolgd door startvoer met Hy.D dan wel vitamine D (figuur 2).

Start vroeg en voer voldoende lang

Hieruit blijkt dat het beste resultaat wordt behaald wanneer Hy.D wordt ingezet vanaf de speenfase en wordt doorgevoerd tot en met de startfase. Ook komt naar voren dat de inzet van Hy.D vanaf de startfase een positief effect heeft op het gehalte 25-OH-D3 in het bloed.

Een van de proeven is gedaan bij varkenshouder Ron Koppens, in samenwerking met dierenarts Jan van Helmond en Voergroep Zuid-specialist Jan Altena, waarbij Hy.D was opgenomen in het startvoer. Bij deze proef is eerst gekeken naar het vitamine D-gehalte in het bloed van de aangevoerde biggen en oudere vleesvarkens. Daaruit bleek dat het vitamine D-gehalte na verloop van tijd onder de optimale waarde zakte.

Meerwaarde van Hy.D

Met Hy.D in het voer is dit verleden tijd, legt Van Helmond uit. 'De gehaltes liggen nu continu boven de vereiste minimale waarden. Ook zien we veel minder stramme of kreupele varkens in de stal. Een teken dat Hy.D echt meerwaarde heeft.'

Vanwege de zeer goede resultaten is Hy.D inmiddels in alle biggen- en startvoeders van Voergroep Zuid opgenomen. 'Gezonde varkens die ongestoord kunnen groeien, daar doen we het toch allemaal voor', zegt Altena.

'Bloedonderzoeken bevestigen dat de keuze voor Hy.D gunstig uitpakt voor de hoeveelheid vitamine D die in het bloed wordt gemeten', aldus nutritionist Ronald van Kol van Voergroep Zuid. 'Hierbij is het van belang dat er juist in de snelle groeifase voldoende vitamine D beschikbaar is. Dat zorgt voor een goede botontwikkeling.'

• Lees meer op de website van Voergroep Zuid