Schone handen

Een ‘strenge hoofdzuster’ die controleert of het personeel regelmatig de handen wast helpt. Het aantal infecties dat in een ziekenhuis wordt overgedragen daalt met 30 procent. Alleen maar uitleggen waarom het zo belangrijk is werkt ook, maar minder goed. Het aantal infecties daalt met 15 procent. 

Dit zijn enkele belangrijke conclusies uit een promotieonderzoek dat Anita Huis van UMC St. Radboud heeft uitgevoerd op 67 ziekenhuisafdelingen. Het onderzoek waar Huis op 27 maart op promoveerde, maakt duidelijk dat goed handen wassen een noodzakelijke maatregel is. Het aantal infecties laten dalen tot nul, zal volgens Huis in een ziekenhuis overigens niet lukken. Een derde van de infecties is te wijten aan slechte handhygiëne. En in een ziekenhuis moet soms zo snel worden ingegrepen dat er geen tijd is om handen te wassen.
Bij de strategie van de ‘hoofdzuster’ werd stevige aandacht besteed aan het leiderschap van het management. De leiding motiveert, coacht, controleert en wijst een teamlid zo nodig op zijn of haar verantwoordelijkheid. Het team stelt samen een norm op en een haalbaar streefpercentage, men spreekt elkaar aan op het gedrag en rolmodellen geven het goede voorbeeld.
De andere strategie was vooral gericht op kennisoverdracht: waarom is het handen wassen zo belangrijk. Dat werd ondersteund met posters, of via andere communicatiemiddelen. Bij beide strategieën was sprake van terugkoppeling van de resultaten.

Op een varkensbedrijf zullen de reden om de handen niet te wassen hetzelfde zijn als in het ziekenhuis: geen tijd, vergeten, anderen doen het ook niet, het nut ervan is niet direct zichtbaar en dergelijke. Het overdragen van infecties van het ene varken op het andere zal net als in een ziekenhuis echter zeker ook te maken met een goede handhygiëne. Het dragen van wegwerphandschoenen en handen wassen zullen dus ook op een varkensbedrijf een flinke bijdrage leveren aan het voorkomen van de verspreiding van ziektekiemen. En dan is het waarschijnlijk ook het beste om uit te gaan van de strenge strategie, zoals Huis die heeft onderzocht. Dat betekent dat iedereen verantwoordelijk is voor goed handen wassen of handschoenen dragen en andere hygiënemaatregelen. Ook de bedrijfsleider of varkenshouder zelf zal het goed moeten doen. Hij/zij zou zelfs het rolmodel moeten spelen. Dan kan een varkensbedrijf het aantal infecties dat wordt overgedragen fors beperken. Omdat een varkensbedrijf geen ziekenhuis is zullen er maar weinig noodgevallen zijn, waarbij er geen tijd is om handen te wassen of handschoenen aan te trekken. De verbetering die bereikbaar is op een varkensbedrijf zal dus zeker en vast nog wel groter zijn dan in een ziekenhuis.