Zakkenvuller moet delen

In de laatste maand van het jaar is het niet alleen een tijd van terugblikken, maar ook van vooruit kijken. Wat gaat het nieuwe jaar brengen? Het komende jaar wordt toch wel een cruciaal jaar voor de Nederlandse agrarische sector. Met de huidige regering, die tot nu toe weinig voordeel heeft opgeleverd voor de agrarische ondernemers en de economische crisis, is de uitdaging welke positie de agrarische sector voor zichzelf weet te creëren. Niet alleen in de markt, maar ook maatschappelijk.

Met het wegvallen van de Productschappen wordt dat er niet makkelijker op. In diverse sectoren is er nu al sprake van een ‘natuurlijke’ leider, zoals Friesland Campina bij de zuivel, Van Drie bij de kalveren en Plukon bij de pluimvee. Waarschijnlijk worden deze partijen de regisseur voor betreffende sectoren. En bij de varkenshouderij? Aangezien veel Nederlandse varkenshouders niet in nationale maar in internationale ketens zaken doen en wij ook nog eens geen leverplicht of levercontracten kennen, kan er bij ons dus geen sprake zijn van een dergelijke ‘natuurlijke’ leider.

In de varkenshouderij is er geen partij die de keten echt in zijn/haar grip heeft. Daarom zal de varkenshouderij het anders moeten gaan organiseren. Anders worden we op alle fronten tegen elkaar uitgespeeld, zowel maatschappelijk als in de markt.

Dat VION in een paar jaar tijd in dezelfde slechte marktpositie is gekomen als een gemiddelde varkenshouder illustreert de slechte positie die we in de keten hebben. Ik hoor Daan van Doorn nog zeggen: “Als we de grootste zijn dan kunnen we de markt dicteren.” Men ondervindt nu aan den lijve dat die vlieger niet opgaat en Daan predikt nu samenwerking in de keten en duurzaamheid.

Maar dat samenwerken in de keten kan alleen als iedereen meedoet, een gelijkwaardige positie heeft en ook echt committent heeft. Inmiddels is bij de primaire sector en de slachterijen de nood hoog genoeg, maar aan de voerkant blijft het erg stil. Schijnbaar voelen zij zich niet aangesproken. Het is toch knap dat deze sector in staat is om ondanks de malaise en een behoorlijke overcapaciteit aan productie nog behoorlijk aan de weg te timmeren. Men is ook afgelopen jaar weer in de hele wereld op avontuur geweest, wat heeft geresulteerd in diverse overnames. Zij hebben hun verdienmodel dus duidelijk beter voor elkaar.

Mij lijkt het in het belang van de gehele Nederlandse varkenshouderijketen dat de veevoerindustrie ook eens meer haar verantwoordelijkheid gaat nemen voor haar roots. Ik vind dat zij nadrukkelijk mee moeten gaan doen in de nieuw te vormen structuren en/of verbanden waarbij we de toekomst en continuïteit van onze sector kunnen behouden en versterken.

Wyno Zwanenburg
Voorzitter NVV