Spaanse visie op vreemd Europees varkensjaar
'We staan aan het einde van een uitzonderlijk en vreemd jaar voor de varkenshouderij', stelt Guillem Burset, gepensioneerd marktexpert bij het Spaanse Grup Unexporc. 'Spanje maakt deel uit van de Europese Unie (EU) en op papier betekent dat dat er een interne markt is, maar de dagelijkse realiteit in de varkensvleesproductieketen spreekt dat tegen. Elke EU-lidstaat heeft zijn eigen marktmechanismen die altijd worden beheerst door de wet van vraag en aanbod.'
Het jaar 2023 kenmerkt zich volgens Burset met veel onderscheid in de verschillende varkensprijzen binnen de EU door het jaar heen. Aan het eind van het eerste kwartaal zat er een verschil van 52 cent per kilo levend gewicht tussen de hoogste en laagste notering van zeven EU-landen. Eind juni bedroeg het prijsverschil 36 cent, eind september 75 cent en half december zelfs 90 cent per kilo levend gewicht.
Italië is steeds de hoogst betalende, mede omdat het een importerend land is voor varkensvlees en er wekelijks slechts 200.000 Italiaanse varkens worden geslacht.
Aan het einde van het eerste kwartaal kregen Belgische varkenshouders het minst betaald per kilo vlees en vanaf het tweede kwartaal zijn dat de Franse varkenshouders. Burset: 'Dit bewijst dat de EU één club is waar de leden aan dezelfde regels en voorschriften zijn onderworpen, maar de bijzonderheid van elke lidstaat resulteert in opmerkelijke prijsverschillen.'
Extreme efficiëntie
Dankzij de extreme efficiëntie van de Spaanse slachthuizen en enkele maanden met negatieve marges zijn er topprijzen betaald in exportland Spanje. Ook wat betreft de mondiaal betaalde varkensprijzen gooide het Europese exportland hoge ogen.
Desondanks wijst Burset op een aantal factoren die de normaliteit van de Spaanse varkensmarkt hebben verstoord. Agressieve PRRS-stammen zorgen aanhoudend voor een enorme biggensterfte en lagere aanvoer van vleesvarkens. Dat tij gaat keren omdat de PRRS-stammen steeds minder fataal voor biggen worden.
Veranderingen op wereldmarkt
Op de wereldmarkt zijn veranderingen opgetreden. Zo zijn de varkensprijzen in China flink lager geworden en is de Chinese varkensvleesimport gekelderd. Daardoor hebben Spaanse exporteurs andere bestemmingen moeten zoeken. Dat is veel lastiger geworden omdat concurrenten op de wereldmarkt zoals de Verenigde Staten, Canada en Brazilië veel lagere prijzen hanteren. Spanje is zelfs van verschillende Aziatische afzetmarkten verdreven. Daarbij zijn de onzekerheden fors toegenomen door onder meer de conflicten in Oekraïne en Israël.
De energie- en voerprijzen zijn onstabiel en er is zelfs een risico op tekorten. Dat heeft de kostprijs van Spaans varkensvlees explosief laten stijgen en dat dreigt structureel te worden.
Kansen op EU-markt
In de EU zijn er voor Spanje wel afzetkansen bij gekomen. Dat komt doordat in diverse Europese landen een sterke reductie van de varkensstapel heeft plaatsgevonden en slachthaken leeg blijven. Wel kampt Spanje zelf eveneens met een overschot aan slacht- en verwerkingscapaciteit.
Deze trend zal volgens Burset blijven voortduren, omdat het varkensaanbod onvoldoende mee gaat groeien. 'De situatie blijft in 2024 verre van normaal, ook al worden nu meer en zwaardere vleesvarkens geslacht', schetst de marktexpert voor pig333.com. 'Ook is de verwachting dat eind januari de Spaanse varkensprijs weer gaat stijgen net als wat er in de afgelopen zeven jaar is gebeurd, met uitzondering van 2023.'