AHV International wil met innovaties diergezondheid verbeteren

'Het afweersysteem van planten en dieren is continu paraat om de strijd met ziekmakende micro-organismen aan te gaan. Een van de beschermingsmechanismen van bacteriën is een goede samenwerking en het vormen van een biofilm op voor die kiemen gunstige plekken in het organisme. In zo'n groeiende ondoordringbare slijmlaag overleven ze en wachten ze geduldig op zwakke momenten bij hun gastheer. Bij stressmomenten wordt het immuunsysteem verstoort en is het moment aangebroken om toe te slaan en het dier ziek te maken.' Zo vat Maarten van der Heijden in een notendop samen hoe een bacteriële infectieroute bij dieren kan verlopen.

'Door de communicatie en samenwerking tussen bacteriën te verstoren met een specifieke component in onze voertoevoegingen, gaan we de vorming van biofilms tegen. We ondersteunen de diergezondheid van binnenuit op een bredere basis', stelt Van der Heijden.

Hoe moet je jullie aanpak plaatsen ten opzichte van de traditionele diergezondheidsmethoden?

'Daarin onderscheid ik drie verschillende routes. Vaccinaties wapenen het afweersysteem van dieren extra tegen specifieke kiemen. Ontstekingsremmers onderdrukken koortsverschijnselen na een infectie, waardoor een varken beter aan het eten en drinken blijft. Antibiotica pakken bacteriën aan die gevoelig zijn voor de werkzame stof, maar dan ligt altijd resistentievorming op de loer. Wij bewandelen een vierde route: we maken dieren met specifieke voertoevoegingen van binnenuit gezonder.'

Een van jullie 'geheimen' is het voorkomen van reservoirs met ziekmakende bacteriën.

'Biofilmgerelateerde aandoeningen kunnen tot chronische aandoeningen lijden. Zo'n 90 procent van de ziekmakende bacteriën maakt daar gebruik van. Kiemen zoals streptokokken verschuilen zich in biofilms op specifieke plekken in het varken, zoals de keelamandelen, hartklep of kapsels van gewrichten.

'Slijmlaagvorming en samenklontering beschermt de bacteriën tegen het immuunsysteem, antibiotica en veel chemische componenten. Bovendien vergroten ze er hun overlevingsmogelijkheden mee omdat ze in zo'n slijmlaag meer kans krijgen zich aan te passen aan vijandige omstandigheden. Ook virussen of andere pathogenen kunnen meeliften met dit beschermingsmechanisme van bacteriën. Resistentievorming ligt daarom van meerdere kanten op de loer.

'Door het toepassen van Quorum Sensing Biotechnologie is biofilmvorming in het dier te voorkomen. In eenvoudige bewoordingen komt het erop neer dat de communicatie tussen bacteriën wordt lamgelegd, waardoor ze niet in staat zijn te gaan samenwerken.'

Speelt biofilmvorming bij alle productiediersoorten?

'Bij melkvee is mastitis, ofwel uierontsteking, een voorbeeld van een biofilmgerelateerde aandoening. Bij varkens is bewezen dat antibioticaresistentie tegen biofilmvormer Streptococcus suis is opgetreden en bij vissen en pluimvee spelen biofilms met salmonella's. Het laden van slachtrijpe dieren is een stressmoment, waardoor een koppel bij aankomst in de slachterij positief kan testen op bijvoorbeeld salmonella.'

Tekst gaat verder onder het kader

Hoe is de communicatie tussen bacteriën te verstoren?

'Bacteriën scheiden signaalmoleculen uit waarmee ze elkaars gedrag beïnvloeden. Dreigt er gevaar dan zet ze dat aan tot biofilmvorming. Zijn de omstandigheden gunstig dan stimuleren ze elkaar om ziekmakende factoren aan te maken en los te gaan. Met onze specifieke component die we uit de plantenwereld halen, leggen we de signaalwerking van die moleculen stil.'

Werkt de Quorum Sensing-technologie kiemspecifiek?

'Nee, onze innovatieve component voorkomt biofilmvorming, ongeacht of het om grampositieve strepto- en staphylokokken gaat of gramnegatieve ziekmakende bacteriën zoals E. coli of klebsiella. Een generieke aanpak dus. Ook is het in staat de biofilms binnen te dringen en helpt het van binnenuit de beschermende laag open te breken, waardoor de ziekmakende kiemen bloot komen te liggen. Dat geeft het immuunsysteem of antibiotica de kans ze onschadelijk te maken en op te ruimen.'

Wat is het grootste voordeel van deze innovatie?

'Resistentievorming treedt niet op. Dat hebben wij in samenwerking met het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) bewezen. En wat voor veehouders, verwerkende industrie en consumenten ook belangrijk is, is de voedselveiligheid. Er blijven geen residuen achter in vlees, melk en eieren en er is geen wachttermijn.'

Om een voeradditief body te geven zijn toch meer toevoegingen nodig?

'Afhankelijk van de diercategorie worden producten in tablet-, poeder-, pasta- of vloeibare vorm ontwikkeld. Die dien je vlak voor stressmomenten toe te dienen. Extra ingrediënten zijn onder meer gericht op het geven van een energieboost, het ondersteunen van immuunsysteem en stofwisseling, het verminderen van pijn, het verlagen van stress en het aanwakkeren van eet- en drinklust.
'Dieren die niet fit zijn moeten zo snel mogelijk gezond en productief gaan eten en drinken. Zonder het inzetten van diergeneesmiddelen zal dat niet goed gaan, maar een verdere verlaging van het antibioticagebruik in de veehouderij is wel mogelijk.'

Op welke manier bouwen jullie expertise op?

'Wij hebben een eigen laboratorium waar we onder meer biofilms van pathogene bacteriën opkweken. Ook kunnen we de communicatieverstorende werking en het effect op de opbouw en afbraak van biofilms volgen van verschillende concentraties van onze plantenmoleculen. Daarnaast werken we samen met onder meer universiteiten in Aarhus, Gent en Belfast en het LUMC. Ook de humane gezondheidszorg is geïnteresseerd in de toepassing van de Quorum Sensing Biotechnologie die we al in de melkveehouderij en tuinbouw toepassen. Voor de uitrol naar de varkenshouderij is ons portfolio klaar.'

Kunt u daar alvast inzicht in geven?

'Het belangrijkste is om schone hoogdrachtige zeugen en hun kraamhokken met een speciale vloeistof te behandelen. Door ze twee dagen voor tot vijf dagen na het werpen een specifieke topdressing te geven biggen ze vlot af, produceren ze voldoende biest en komt de melkgift goed op gang. Een zeug die niet fit is kan worden opgepept met een oraal toe te dienen pasta. Het werken met een applicator zal even nieuw zijn voor zeugenhouders, maar dan hoeven ze een dier dat niet fit is niet meer meerdere dagen op rij in de nek te prikken.

'Direct na de geboorte krijgen biggen een toevoeging om het metabolisme en de darmontwikkeling te boosten. Afhankelijk van de bedrijfsomstandigheden zijn zuigende biggen met een product te behandelen tegen diarree. Voor de fase na spenen is een drinkwatertoevoeging die vier weken aanhoudt en daarna wordt afgebouwd de beste optie. Voor toepassing bij brijvoer of als topdressing is er een poedervormige toevoeging.

'Alles is gericht op het gezond houden van biggen. Deze zijn robuuster, groeien harder en hebben een lagere voerconversie. Dat zal de vleesvarkenshouder waarderen.'